Vize ihlali sebebiyle sınır dışı, 6458 sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu (6458 sayılı Kanun) md. 54’de düzenlenmiştir. İlgili düzenlemede diğer sınır dışı halleri yanında vize ihlali sebebiyle sınır dışı halleri de sayılmıştır. Vize ihlali sebebiyle sınır dışı edilecek yabancılar, vize veya vize muafiyeti süresini on günden fazla aşanlar, vizesi iptal edilenler ve vize işlemlerinde gerçek dışı bilgi ve sahte belge kullananlardır. Aşağıda vize ihlali sebebiyle sınır dışı kararı verilmesi, vize ihlali sebebiyle sınır dışı kararına itiraz, vize ihlali sebebiyle idari gözetim kararı verilmesi, vize ihlali sebebiyle idari gözetim kararına itiraz gibi konular incelenecektir.
TÜRKİYE’DE VİZE ZORUNLULUĞU VAR MIDIR?
Vize, bir devletin dış temsilcilikleri veya sınır makamları aracılığıyla, ülkesine seyahat edecek yabancının pasaportuna konulan ve bu yabancının ülkesinin sınır kapısına kadar giderek sınır makamlarına giriş için başvuru yapabileceğini ve ülkeye girebileceğini gösteren kayıttır. 6458 sayılı Kanun md. 11’de, Türkiye’de doksan güne kadar kalacak yabancıların, vatandaşı oldukları veya yasal olarak bulundukları ülkedeki konsolosluklardan geliş amaçlarını da belirten vize alarak Türkiye’ye gelecekleri düzenlenmiştir. Vizenin veya vize muafiyetinin Türkiye’de sağladığı kalış süresi, her yüz seksen günde en fazla doksan gündür. Vize başvurusunun değerlendirmeye alınabilmesi için, başvurunun usulüne uygun yapılması gerekir.
VİZEYİ KİM VERİR?
Vizeler, konsolosluklarca, istisnai durumlarda ise sınır kapılarının bağlı olduğu valiliklerce verilir. Konsolosluklara yapılan başvurular doksan gün içinde sonuçlandırılır. Yabancı ülke diplomatlarına, Türkiye Cumhuriyeti büyükelçiliklerince resen vize verilebilir. Bu vizeler, genel vize verme usulüne uygun olarak Bakanlık ve Dışişleri Bakanlığına derhâl bildirilir. Ülke menfaatleri göz önünde bulundurularak vize verilmesinde yarar görülen yabancılara, istisnai olarak Türkiye Cumhuriyeti büyükelçilerince resen vize verilebilir. Bu amaçla verilen vizeler, genel vize verme usulüne uygun olarak Bakanlık ve Dışişleri Bakanlığına derhâl bildirilir. Bu vizeler harca tabi değildir.
VİZE TÜRLERİ NELERDİR?
Seyahat amacına göre farklılaşan vize türleri, turizm vizesi, transit vizesi, havaalanı transit vizesi, eğitim vizesi, çalışma vizesi, resmi görev vizesi ve diğer vizeler olarak sayılabilir.
SINIR KAPILARINDA VİZE VERİLİR Mİ?
Vize almadan sınır kapılarına gelen yabancılara, süresi içinde Türkiye’den ayrılacaklarını belgelendirmeleri hâlinde, istisnai vize verilebilir. Sınır vizesi, sınır kapılarının bağlı olduğu valiliklerce verilir. Valilik bu yetkisini sınırda görevli kolluk birimine devredebilir. Cumhurbaşkanınca farklı bir süre belirlenmediği sürece, bu vize Türkiye’de en fazla on beş gün kalma hakkı sağlar. Sınır vizesinin verilmesinde, insani nedenlere bağlı olarak sağlık sigortası şartı aranmayabilir.
VİZE MUAFİYETİ NEDİR?
Yabancılara vize muafiyeti tanınabilir. Vize muafiyeti tanınan yabancılar 6458 sayılı Kanun md. 12’de sayılmıştır. Söz konusu yabancılar açısından Türkiye’ye girişte vize şartı aranmaz. Vize muafiyeti tanınan yabancılar, Türkiye Cumhuriyeti’nin taraf olduğu anlaşmalarla ya da Cumhurbaşkanı kararıyla vizeden muaf tutulan ülkelerin vatandaşları, Türkiye’ye giriş yapacağı tarih itibarıyla geçerli ikamet veya çalışma izni bulunanlar, geçerliliklerini yitirmemiş yabancılara mahsus damgalı pasaport sahipleri ve 5901 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanunu md. 28 kapsamında olduğu anlaşılanlardır.
VİZE VERİLMEYECEK YABANCILAR
Belirli şartları sağlamayan yabancılara vize verilemez. Vize verilemeyecek yabancılar 6458 sayılı Kanun md. 15’te sayılmıştır. Vize verilmeyecek yabancılar, talep ettikleri vize süresinden en az altmış gün daha uzun süreli pasaport ya da pasaport yerine geçen belgesi olmayanlar; Türkiye’ye girişleri yasaklı olanlar; kamu düzeni veya kamu güvenliği açısından sakıncalı görülenler; kamu sağlığına tehdit olarak nitelendirilen hastalıklardan birini taşıyanlar; Türkiye Cumhuriyeti’nin taraf olduğu anlaşmalar uyarınca suçluların geri verilmesine esas olan suç veya suçlardan sanık olanlar ya da hükümlü bulunanlar; kalacağı süreyi kapsayan geçerli sağlık sigortası bulunmayanlar; Türkiye’ye giriş, Türkiye’den geçiş veya Türkiye’de kalış amacını haklı nedenlere dayandıramayanlar; kalacağı sürede, yeterli ve düzenli maddi imkâna sahip olmayanlar; takip ve tahsil edilmesi gereken borç, alacak veya cezaları ödemeyi kabul etmeyenlerdir. Vize verilemeyecek yabancılara bazı durumlarda vize verilebilir. Bunun şartı ise vize verilmesinde yarar görülmesidir. Dolayısıyla vize verilemeyecek yabancılardan olmasına rağmen vize verilmesinde yarar görülenlere Bakanın onayıyla vize verilebilir.
VİZE HANGİ DURUMLARDA İPTAL EDİLİR?
Vize, bazı durumlarda iptal edilebilir. Vizenin iptal edileceği durumlar 6458 sayılı Kanun md. 16’da sayılmıştır. Bu kapsamda vize, sahteciliğe konu olduğunun tespiti, üzerinde silinti, kazıntı veya tahrifat yapıldığının anlaşılması, vize sahibinin Türkiye’ye girişinin yasaklanması, yabancının suç işleyebileceği yönünde kuvvetli şüphe bulunması, pasaport veya pasaport yerine geçen belgenin sahte olması veya geçerliliğinin sona ermesi, vize veya vize muafiyetinin amacı dışında kullanılması, vizenin verilmesine temel olan şartların veya belgelerin geçerli olmadığının anlaşılması hâllerinde vizeyi veren makamlar veya valiliklerce iptal edilir. Bunun yanında vize geçerlilik süresinde yabancı ile ilgili sınır dışı etme kararı verilmesi hâlinde vize iptal edilir.
VİZESİ İPTAL EDİLEN KİŞİ YENİDEN VİZE BAŞVURUSU YAPABİLİR Mİ?
Vizesi iptal edilen yabancı yeniden vize başvurusunda bulunabilir. Dolayısıyla, vize iptal sebebi ortadan kalkmış ve bu durum belgelerle ispat edebiliyorsa yabancı yeniden vizeye başvurabilir.
SINIR DIŞI ETME KARARI NEDİR?
Sınır dışı etme kararı 6458 sayılı Kanun md. 52 ve devamında düzenlenmiştir. Sınır dışı etme kararı, yabancının kanunda belirtilen fiilleri işlemesi sebebiyle vatandaşı olduğu ülkeye, transit gideceği ülkeye veya üçüncü bir ülkeye gönderilmesi kararıdır. Sınır dışı etme kararı valilik tarafından verilir. Valilik sınır dışı etme kararını resen veya Göç İdaresi Genel Müdürlüğü talimatıyla verilir.
VİZE İHLALİ SEBEBİYLE SINIR DIŞI ETME KARARI
Sınır dışı etme kararı alınacak yabancılar, 6458 sayılı Kanun md. 54’te sayılmıştır. Bunlar arasında vize ihlali sebebiyle sınır dışı edilecek yabancılar da bulunmaktadır. Vize veya vize muafiyeti süresini on günden fazla aşanlar, vizesi iptal edilenler ve vize işlemlerde gerçek dışı bilgi ve sahte belge kullananlar hakkında vize ihlali sebebiyle sınır dışı kararı verilir. Sınır dışı edilmeye sebep olan söz konusu 3 durum aşağıda ayrı ayrı incelenecektir.
VİZE SÜRESİNİ AŞANLARIN SINIR DIŞI EDİLMESİ
Vize ihlali sebebiyle sınır dışı kararı verilecek durumlardan ilki, vize veya vize muafiyet süresinin 10 günden fazla aşılmasıdır. Vize başvurularında, dış temsilciliklerimizce en fazla 90 gün ikametli vize verilir. Ülkemizde 90 günden fazla kalmak isteyen yabancıların ise İl Göç İdaresi Müdürlüklerine kısa süreli ikamet başvurusunda bulunmaları gerekir. Dolayısıyla, vize veya vize muafiyeti süresini 10 günden fazla aşan ve kısa süreli ikamet başvurusunda bulunmayan yabancılar hakkında 6458 sayılı Kanun md. 54/1-e gereğince vize ihlali sebebiyle sınır dışı kararı verilir.
VİZESİ İPTAL EDİLENLERİN SINIR DIŞI EDİLMESİ
Vize ihlali sebebiyle sınır dışı kararı verilecek durumlardan ikincisi, vizesi iptal edilenlerin sınır dışı edilmesidir. Dolayısıyla, 6458 sayılı Kanun md. 16’da sayılan vize iptaline sebep olan durumlardan biri gerçekleştiğinde yabancı hakkında sınır dışı kararı verilir.
SAHTE BELGE KULLANANLARIN SINIR DIŞI EDİLMESİ
Vize ihlali sebebiyle sınır dışı kararı verilecek durumlardan üçüncüsü, vize işlemlerinde gerçek dışı bilgi ve sahte belge kullanılmasıdır. Vize muafiyetinden yararlananlar haricinde ülkemize seyahat edecek tüm yabancıların uyruğunda bulunduğu veya ikamet ettiği ülkede bulunan dış temsilciliklerimize başvurması gerekir. Dış temsilciliğimizin olmadığı ülkelerden gelecek yabancılar ise uyruğunda bulundukları veya ikamet ettikleri ülkeye akredite olan dış temsilciliğe online vize başvuru yoluyla başvurması gerekir. Vize başvurularında, yabancılardan birçok bilgi ve belge istenmektedir. Söz konusu bilgi ve belgelerin gerçek olması gerekmektedir. Vize verildikten sonra vize işlemlerinde gerçek dışı bilgi veya sahte belge kullanıldığı tespit edildiğinde yabancı hakkında vize ihlali sebebiyle sınır dışı kararı verilir.
VİZE İHLALİ SEBEBİYLE SINIR DIŞI KARARINI KİM VERİR?
Vize ihlali sebebiyle sınır dışı kararı valilik tarafından verilir. Valilik bu kararı Göç İdaresi Genel Müdürlüğünün talimatı üzerine ya da resen verir.
VİZE İHLALİ SEBEBİYLE SINIR DIŞI EDİLEMEYECEK KİŞİLER
Vize ihlali sebebiyle sınır dışı kararı verilse de 6458 sayılı Kanun md. 55’te sayılan yabancılar hakkında sınır dışı kararı uygulanmaz. Ancak bu kişilerin, belli bir adreste ikamet etmeleri veya istenen şekil ve sürelerde bildirimde bulunmaları istenebilir. Dolayısıyla vize ihlali sebebiyle sınır dışı kararı verilse de sınır dışı edileceği ülkede ölüm cezasına, işkenceye, insanlık dışı ya da onur kırıcı ceza veya muameleye maruz kalacağı konusunda ciddi emare bulunanlar; ciddi sağlık sorunları, yaş ve hamilelik durumu nedeniyle seyahat etmesi riskli görülenler; hayati tehlike arz eden hastalıkları için tedavisi devam etmekte iken sınır dışı edileceği ülkede tedavi imkânı bulunmayanlar; mağdur destek sürecinden yararlanmakta olan insan ticareti mağdurları ve tedavileri tamamlanıncaya kadar, psikolojik, fiziksel veya cinsel şiddet mağdurları sınır dışı edilemez.
“Başvuru konusu olayda başvurucunun Suriye vatandaşı olduğu, kişisel durumuyla ilgili iddialarını dile getirdiği, idare mahkemesinde açtığı iptal davasının hâlen derdest olduğu; bununla birlikte Suriye ülkesindeki iç savaşın ve buna bağlı istikrarsızlığın devam ettiği, dolayısıyla bu aşamada sınır dışı işleminin gerçekleştirilmesi hâlinde telafisi imkânsız sonuçların ortaya çıkabileceği anlaşılmaktadır.
Açıklanan nedenlerle, İçtüzük’ün 73. maddesi uyarınca başvurucunun“yaşamına ya da maddi veya manevi bütünlüğüne” yönelik ciddi bir tehlike bulunduğu anlaşıldığından tedbir talebinin kabulüne karar verilmesi gerekir.” (Anayasa Mahkemesi– 1. B., B. 2016/22512 T. 2.11.2016).
VİZE İHLALİ SEBEBİYLE SINIR DIŞI ETME KARARININ TEBLİĞİ
Vize ihlali sebebiyle sınır dışı etme kararı alındıktan sonra kararın ilgililere tebliğ edilmesi gerekir. Kararın tebliği 6458 sayılı Kanun md. 53/2’de düzenlenmiştir. Sınır dışı etme kararı ve kararın gerekçesi, hakkında sınır dışı etme kararı alınan yabancıya, yasal temsilcisine ya da avukatına tebliğ edilir. Vize ihlali sebebiyle sınır dışı etme kararı verilen kişi avukat tarafından temsil edilmiyorsa kendisine veya yasal temsilcisine kararın sonucu itiraz usulleri ve süreleri hakkında bilgi verilir.
VİZE İHLALİ SEBEBİYLE SINIR DIŞI KARARINA İTİRAZ
Vize ihlali sebebiyle sınır dışı kararına itiraz, yabancının kendisi hakkında verilen sınır dışı etme kararına karşı yargı yoluna başvurmasıdır. Vize ihlali sebebiyle sınır dışı kararına itiraz etmek isteyen yabancı, verilen kararın tebliğinden itibaren 7 (yedi) gün içinde idare mahkemesine başvurmalıdır. Yargılama sonuçlanana kadar hakkında sınır dışı kararı verilen kişi sınır dışı edilemeyeceğinden idare mahkemesine yapılan itiraz yabancının sınır dışı edilmesini engeller.
İDARİ GÖZETİM KARARI NEDİR?
Vize ihlali sebebiyle idari gözetim kararı, yabancıların, kanunda aranan şartları taşıması sebebiyle Geri Gönderme Merkezi’nde belli bir süre tutulmasıdır. İdari gözetim kararı, vize ihlali sebebiyle sınır dışı kararı verilen yabancılar hakkında uygulanır. Bu kişilerden kaçma ve kaybolma riski bulunan, Türkiye’ye giriş veya çıkış kurallarını ihlal eden, sahte ya da asılsız belge kullanan, kabul edilebilir bir mazereti olmaksızın Türkiye’den çıkmaları için verilen sürede çıkmayan, kamu düzeni, kamu güvenliği veya kamu sağlığı açısından tehdit oluşturanlar hakkında vize ihlali sebebiyle idari gözetim kararı alınır. Bu kişiler, idari gözetim kararı yerine idari gözetime alternatif yükümlülüklere de tabi tutulabilirler. İdari gözetim kararını valilik verir. Dolayısıyla ilgili düzenlemede sayılan kişiler, vize ihlali sebebiyle idari gözetim kararı verilmesi neticesinde idari gözetim altına alınırlar.
VİZE İHLALİ SEBEBİYLE İDARİ GÖZETİM SÜRESİ
Vize ihlali sebebiyle idari gözetim süresi 6458 sayılı Kanun m. 57/3’te düzenlenmiştir. İlgili düzenlemeye göre vize ihlali sebebiyle hakkında idari gözetim kararı verilen kişi Geri Gönderme Merkezi’nde en fazla altı ay süreyle tutulur.
İDARİ GÖZETİM SÜRESİ UZATILABİLİR Mİ?
Vize ihlali sebebiyle verilen altı aylık idari gözetin süresi, yabancının iş birliği yapmaması veya ülkesiyle ilgili doğru bilgi ya da belgeleri vermemesi nedeniyle sınır dışı etme işlemlerinin tamamlanamaması hâlinde, en fazla altı ay daha uzatılabilir. Dolayısıyla kural yabancının altı ay süreyle idari gözetim altında tutulması ise de istisnai durumlarda bu süre altı ay daha uzatılabilir.
VİZE İHLALİ SEBEBİYLE İDARİ GÖZETİMİ VALİLİĞİN DEĞERLENDİRMESİ
Vize ihlali sebebiyle sınır dışı kararı verilen yabancı hakkında idari gözetimin uygulanması durumunda bu kararın valilik tarafından gözden geçirilmesi gerekir. İdari gözetim sürecinde idari gözetimin zaruri olup olmadığı valilik tarafından her ay düzenli olarak değerlendirilir. Gerek görülmesi durumunda otuz günlük süre beklenmeden de idari gözetim gözden geçirilebilir. Yapılan değerlendirmede kişinin idari gözetim altında tutulmasında zaruret görülmezse idari gözetim derhal sonlandırılır. İdari gözetimi sonlandırılan yabancılara idari gözetime alternatif yükümlülükler de getirilebilir.
VİZE İHLALİ SEBEBİYLE İDARİ GÖZETİMDE TARAFLARIN BİLGİLENDİRİLMESİ
İdari gözetim kararı, idari gözetim süresinin uzatılması ve her ay düzenli yapılan değerlendirmelerin sonuçları, gerekçesiyle birlikte idari gözetim altında tutulan kişiye, yasal temsilcisine veya avukatına tebliğ edilir. İdari gözetim altına alınan kişinin bir avukat tarafından temsil edilmemesi durumunda ise kendisi veya yasal temsilcisi kararın sonucu, itiraz usulleri ve süreleri hakkında bilgilendirilir.
VİZE İHLALİ SEBEBİYLE İDARİ GÖZETİM KARARINA İTİRAZ
Vize ihlali sebebiyle idari gözetim kararına itiraz 6458 sayılı Kanun m. 57/6’da düzenlenmiştir. İdari gözetim kararına karşı sulh ceza hâkimliğine başvurulabilir. İdareye verilen dilekçeler ise derhal yetkili sulh ceza hâkimliğine ulaştırılır. Sulh ceza hâkimliği incelemeyi beş gün içinde sonuçlandırır.
İlgili yazılarımız;
https://hkavukatlik.com/yabancinin-ucuncu-bir-ulkeye-sinir-disi-edilmesi/
https://hkavukatlik.com/sinir-disi-etme-kararina-itiraz/
https://hkavukatlik.com/idari-gozetim-kararina-itiraz/
https://hkavukatlik.com/suriye-uyruklularin-teminat-gosterme-zorunlulugu/