Uzman erbaş sağlık sebebiyle sözleşme feshi, 3269 sayılı Uzman Erbaş Kanunu’nda düzenlenmektedir. Uzman Erbaş Kanunu, Türk Silahlı Kuvvetlerinin erbaş kadrolarında devamlılık arz eden teknik ve kritik görevlerde, yetişmiş personel ihtiyacını karşılamak maksadıyla istihdam edilecek uzman onbaşı ve uzman çavuşların temini, hizmet şartları, görev ve hakları, yükümlülükleri, astsubay sınıfına geçirilmeleri ile ilgili esas ve usulleri düzenlemeyi amaçlar. Bunun yanında uzman erbaş sağlık sebebiyle sözleşme feshi konusu da Uzman Erbaş Kanunu’nda düzenlenmektedir.
SAĞLIK SEBEBİYLE UZMAN ERBAŞ SÖZLEŞME FESHİ
Uzman erbaş sağlık sebebiyle sözleşme feshi konusu, Uzman Erbaş Kanunu’nun tedavi başlıklı onuncu maddesinde düzenlenmektedir. Burada, uzman erbaşların hava değişimi ve istirahat süresinin toplamının, tedavi süresi hariç olmak üzere istirahat ve hava değişiminin başladığı tarihten geriye doğru son bir yıl içerisinde üç ayı geçemeyeceği, sürenin hesaplanmasına en son alınan hava değişimi ve istirahat süresinin dahil edileceği, hava değişimi ve istirahat süresi üç ayı geçenlerin ise Türk Silahlı Kuvvetleri ile ilişiklerinin kesileceği kabul edilmiştir.
SAĞLIK SEBEBİYLE UZMAN ERBAŞ SÖZLEŞME FESHİ İSTİSNALARI
Uzman Erbaş Kanunu’nun tedavi başlıklı onuncu maddesinde belirtilenler durumlardan barışta ve savaşta görev esnasında veya görev dışında görevlerinden dolayı bir saldırıya veya kazaya uğrayan veya bir meslek hastalığına yakalananların ise iyileşinceye kadar ilişiklerinin kesilmeyeceği ve izinli sayılacakları kabul edilmiştir. Ayrıca, kanser, tüberküloz, kronik böbrek yetmezliği ile ruh ve sinir hastalıkları gibi uzun süreli bir tedaviye ihtiyaç gösteren hastalığa yakalananların ise sağlık kurulları raporlarında gösterilecek lüzum üzerine, toplam ve fiilen üç yılı geçmemek şartıyla tedavi, istirahat veya hava değişimine tabi tutulabileceği ve bunların da ilişiklerinin kesilmeyeceği belirtilmiştir. Dolayısıyla burada sayılanlar hakkında uzman erbaş sağlık sebebiyle sözleşme feshi işlemi tesis edilemeyecektir.
GÖREV SIRASINDA SAKATLIK DURUMUNDA UZMAN ERBAŞ SÖZLEŞME FESHİ
Uzman Erbaş Kanunu‘nun tedavi başlıklı onuncu maddesinden, uzman erbaşların, son almış oldukları istirahat ve hava değişimi rapor tarihinden geriye doğru bir yıl içerisinde almış oldukları istirahat ve hava değişimi rapor sürelerinin tedavi süreleri hariç üç ayı geçemeyeceği, sürenin hesaplanmasında son alınan raporun da dikkate alınacağı anlaşılmaktadır. Bu süreyi aşacak şekilde istirahat ve hava değişimi raporu alanların ise Türk Silahlı Kuvvetlerinden ilişiklerinin kesileceği sonucu çıkmaktadır. Ancak bu sürelerin hesaplanmasında, savaşta veya barışta görev sırasında veya görev haricinde herhangi bir saldırıya veya kazaya uğrayanların veyahut meslek hastalığına yakalananların iyileşme sürelerinin dikkate alınmadığı görülmektedir. Dolayısıyla bu gibi durumlarda izinli sayılacak askerlerin uzman erbaş sağlık sebebiyle sözleşme feshi işlemiyle ilişikleri kesilmeyecektir.
UZMAN ERBAŞ TEDAVİ SÜRESİ ÜÇ AYLIK SÜREYE DAHİL EDİLİR Mİ?
Görev esnasında veya görev dışında görevinden dolayı bir saldırıya veya kazaya uğrayan veya meslek hastalığına yakalananların tedavi süreci, Uzman Erbaş Kanunu’nun tedavi başlıklı onuncu maddesinde belirtilen üç aylık süreye dahil edilmemelidir. İyileşme ve tedavi amacıyla verilmiş rapor sürelerinin hukuka aykırı bir şekilde üç aylık süreye dahil edilmesi durumunda ise uzman erbaş sağlık sebebiyle sözleşme feshi işleminin iptali davası açılabilecektir. Davada, öngörülen üç aylık sürenin aşılmadığı tespit edildiğinde ise uzman erbaş sağlık sebebiyle sözleşme feshi işleminin iptaline karar verilecektir.
90 GÜNÜ AŞAN RAPORDA UZMAN ERBAŞ SÖZLEŞSİ FESHEDİLİR Mİ?
İdare genel olarak uzman erbaşın Uzman Erbaş Kanunu’nun tedavi başlıklı onuncu maddesinde belirtilen kanser, tüberküloz, kronik böbrek yetmezliği ile ruh ve sinir hastalıkları gibi uzun sureli bir tedaviye ihtiyaç gösteren hastalıklardan birine yakalanmadığını, yaralanmanın veya sakatlığın görevden kaynaklandığının ispat edilemediğini veya meslek hastalığı iddialarının raporla ortaya konulamadığını iddia ederek uzman erbaş sağlık sebebiyle sözleşme feshi işlemini tesis etmektedir. Bunun gibi durumlarla karşılaşıldığında ise yapılan fesih işleminin hukuka ve mevzuata aykırı olduğu ileri sürülerek uzman erbaş sağlık sebebiyle sözleşme feshi işleminin iptali davası açılmalıdır.
UZMAN ERBAŞ GÖREV SIRASINDA SAKATLIKTA SÖZLEŞME FESHİ
Uzman erbaş sağlık sebebiyle sözleşme feshi işleminin iptali adına açılan davada, mevcut rahatsızlığının ve alınan istirahat raporlarının görev sırasında geçirilen bir kazadan kaynaklandığı ileri sürülürse davalı idare bunun aksini ispatlamalıdır. Bunun aksinin ispatlanamaması durumunda, hakkaniyet gereği söz konusu kazanın görev sırasında meydana geldiği kabul edilmelidir. Bu durumda, hava değişimi ve istirahat süresi toplamı, tedavi süresi hariç olmak üzere istirahat ve hava değişiminin başladığı tarihten geriye doğru son bir yıl içerisinde üç ayı geçtiği gerekçesiyle yapılan fesih işlemi hukuka aykırı olacaktır. Dolayısıyla iyileşinceye kadar ilişiği kesilmeyip, izinli sayılması gereken uzman erbaş sağlık sebebiyle sözleşme feshi işlemine karşı dava açtığında dava konusu işlem iptal edilecektir.
UZMAN ERBAŞ SAĞLIK SEBEBİYLE SÖZLEŞME FESHİ YÜRÜTMEYİ DURDURMA
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu md. 27/2’de idari işlemin uygulanması halinde telafisi güç veya imkânsız zararlar doğacak ve idari işlem açıkça hukuka aykırıysa davalı idarenin savunması alındıktan veya savunma süresi geçtikten sonra gerekçe gösterilerek yürütmenin durdurulmasına karar verilebileceği düzenlenmiştir. Uygulanmakla etkisi tükenecek olan idari işlemlerin yürütmesinin ise savunma alındıktan sonra yeniden karar verilmek üzere, idarenin savunması alınmaksızın da durdurulabileceği kabul edilmiştir. Yürütmenin durdurulması kararlarında, idari işlemin hangi gerekçelerle hukuka açıkça aykırı olduğu ve işlemin uygulanması halinde doğacak telafisi güç veya imkânsız zararların neler olduğu belirtilmelidir.
Uzman erbaş sağlık sebebiyle sözleşme feshi işleminin iptali adına açılan davada uyuşmazlık, sözleşme feshinden kaynaklanmaktadır ve uzman erbaşın görevi ile ilişiğin kesilmesi sonucunu doğurmaktadır. Bu durum güncel ekonomik koşullar gözetildiğinde kişinin sosyal ve ekonomik durumunu ciddi şekilde olumsuz etkilemektedir. Geçim zorluğuna sebep olacak söz konusu işlem uygulanması durumunda telafisi güç zararlar oluşacaktır. Dolayısıyla açıkça hukuka aykırı ve uygulanması halinde telafisi güç ve imkânsız zararlara sebebiyet verecek nitelikteki uzman erbaş sağlık sebebiyle sözleşme feshi işleminin yürütmesi, idarenin savunması alınmadan ve teminat aranmadan durdurulmalıdır.
UZMAN ERBAŞ SAĞLIK SEBEBİYLE SÖZLEŞME FESHİ PARASAL HAKLARIN İADESİ
Anayasa md. 125’te idarenin kendi eylem ve işlemlerinden doğal zararları ödemekle yükümlü olduğu düzenlenmektedir. Uzman erbaş sağlık sebebiyle sözleşme feshi işlemi neticesinde oluşan zarar da idarenin işlemlerinden doğan bir zarardır. Bu kapsamda uzman erbaş sağlık sebebiyle sözleşme feshi sebebiyle açılan davada, yoksun kalınan parasal hakların da işleyecek yasal faizi ile ödenmesi talep edilmelidir.
UZMAN ERBAŞ SÖZLEŞME FESHİ ADLİ YARDIM
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu md. 334 ile kendisi ve ailesinin geçimini önemli ölçüde zor duruma düşürmeksizin, gereken yargılama giderlerini kısmen veya tamamen ödeme gücünden yoksun olanlara, adli yardımdan yararlanma imkânı tanınmıştır. Bu durumda dava açan kişiler dava harç ve masraflardan muaf tutulmaktadırlar. Uzman erbaş sağlık sebebiyle sözleşme feshi işlemin iptali adına açılan davalarda da uzman erbaş adına adli yardım talep edilebilir. Adli yardım talebinin kabul edilmesi durumunda ise uzman erbaşlar yargılama giderlerini ödemeyeceklerdir.
UZMAN ERBAŞ SÖZLEŞME FESHİ AVUKAT TUTMAK GEREKİR Mİ?
Uzman erbaş sözleşme feshi durumunda avukat tutma zorunluluğu bulunmamaktadır. Ancak idari ve adli süreç uzun ve karmaşıktır. Bu sürecin hızlı ve başarılı bir şekilde yürütülmesi açısından işlemlerin avukat eliyle yürütülmesi faydalı olabilir.