Tüketici hakem heyetine başvuru, tüketici işlemleri ile tüketiciye yönelik uygulamalardan doğabilecek uyuşmazlıklara çözüm bulmak amacıyla oluşturulan hakem heyetlerine yapılan başvuru olarak tanımlanabilir. 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun md. 72’de tüketici hakem heyetlerinin kurulması, çalışma usul ve esasları, raportörlerin nitelikleri ile bilirkişilik müessesesine ilişkin usul ve esaslar ile diğer hususların yönetmelikle belirleneceği düzenlenmiştir. Verilen yetkiyle 21.09.2022 tarihinde Tüketici Hakem Heyetleri Yönetmeliği yürürlüğe girmiştir. İşbu yönetmelikle 27.11.2014 tarihli Tüketici Hakem Heyetleri Yönetmeliği yürürlükten kaldırılmıştır. 21.09.2022 tarihli yönetmelik istisna iki hüküm dışında 01.10.2022 tarihinde yürürlüğe girecek ve yürürlüğe girmeden önce tüketici hakem heyetlerine yapılmış ve henüz karara bağlanmamış başvurular için de uygulanacaktır.
A- TÜKETİCİ HAKEM HEYETİNE BAŞVURUDA PARASAL SINIRLAR
1- TÜKETİCİ HAKEM HEYETİNE BAŞVURU ZORUNLU MU?
Değeri otuz bin Türk Lirasının altında bulunan uyuşmazlıklarda tüketici hakem heyetlerine başvuru zorunludur.
2- OTUZ BİN TL ÜSTÜ İÇİN TÜKETİCİ HAKEM HEYETİNE BAŞVURU YAPILABİLİR Mİ?
Otuz bin Türk Lirası ve üzerindeki uyuşmazlıklar için tüketici hakem heyetlerine başvuru yapılamaz. Bir diğer ifadeyle, tüketici hakem heyetine ancak değeri otuz bin Türk Lirasının altında bulunan uyuşmazlıklarda başvurulabilir.
3- TÜKETİCİ HAKEM HEYETİNE BAŞVURMADAN İCRA TAKİBİ YAPILABİLİR Mİ?
Değeri otuz bin Türk Lirasının altındaki uyuşmazlıklarda tüketici hakem heyetlerine başvuru zorunlu olsa da tüketicinin 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunundaki hakları saklıdır. Bu sebeple, söz konusu uyuşmazlıklarda tüketici hakem heyetine başvuru yapılmadan önce icra takibi yapılabilir.
4- OTUZ BİN TL’Yİ AŞAN KISIMDAN FERAGAT EDİLEREK TÜKETİCİ HAKEM HEYETİNE BAŞVURU YAPILABİLİR Mİ?
Başvurunun, tek bir uyuşmazlıkla ilgili olması ve uyuşmazlık konusunun otuz bin Türk Lirası parasal sınırını aşması halinde, sınırı aşan kısımdan feragat edilerek tüketici hakem heyetine başvuru yapılabilir. Ancak parasal sınırı aşan kısım için tekrar tüketici hakem heyetine başvuru yapılamaz.
B- TÜKETİCİ HAKEM HEYETİNE BAŞVURUDA YETKİ
1- İL SINIRLARINDA YETKİLİ TÜKETİCİ HAKEM HEYETİ
İl sınırları içinde il tüketici hakem heyetleri yetkilidir.
2- İLÇE SINIRLARINDA YETKİLİ TÜKETİCİ HAKEM HEYETİ
İlçe sınırları içinde ilçe tüketici hakem heyetleri yetkilidir. Tüketici hakem heyeti kurulmayan ilçelerde Ticaret Bakanlığı tarafından o ilçe için belirlenen hakem heyeti yetkilidir. Başvuru yapılabilecek ilçede tüketici hakem heyetinin kurulmamış olması halinde, başvurular kaymakamlığa yapılabilir.
3- HANGİ TÜKETİCİ HAKEM HEYETİNE BAŞVURU YAPILMALI
Tüketici, yerleşim yerinin bulunduğu veya tüketici işleminin yapıldığı yerdeki tüketici hakem heyetine başvuru yapabilir.
C- TÜKETİCİ HAKEM HEYETİNE BAŞVURU NASIL YAPILIR?
1- TÜKETİCİ HAKEM HEYETİNE BAŞVURU NEREDEN YAPILIR?
Tüketici hakem heyetine elden, posta yoluyla veya elektronik ortamda e-Devlet kapısı üzerinden Tüketici Bilgi Sistemi ile başvuru yapılabilir.
2- TÜKETİCİ HAKEM HEYETİNE BAŞVURUDA AVUKAT ŞARTI VAR MIDIR?
Tüketici hakem heyetine yapılan başvurular şahsen veya avukat aracılığıyla yapılabilir. Dolayısıyla tüketici hakem heyetine başvuru yapılabilmesi için avukat şartı aranmaz.
3- TÜKETİCİ HAKEM HEYETİNE HANGİ BELGELERLE BAŞVURULUR?
Tüketici hakem heyetine dilekçe ve varsa delil oluşturan ilgili belgelerle birlikte başvuru yapılır.
4- TÜKETİCİ HAKEM HEYETİNE BAŞVURU FORMU NASIL DOLDURULUR?
Başvuru sahibi, adı, soyadı veya unvanı, T.C. kimlik numarası, adresi ve varsa diğer iletişim bilgileri ile varsa vekilinin adı, soyadı, vergi kimlik numarası ile adresi, uyuşmazlık konusu, talebi ve Türk Lirası cinsinden uyuşmazlık değeri ile şikâyet edilene ilişkin bilgilere yer vererek başvuru formunu doldurmalıdır.
5- TÜKETİCİ HAKEM HEYETİNE DÖVİZ CİNSİNDEN BAŞVURU YAPILABİLİR Mİ?
Uyuşmazlık değeri döviz cinsinden belirlenebilir. Ancak bu değer başvuru tarihindeki Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasının belirlediği efektif döviz satış kuru esas alınarak Türk Lirasına çevrilmelidir.
6- TÜKETİCİ HAKEM HEYETİNE E-DEVLETTEN BAŞVURU YAPILABİLR Mİ?
Tüketici hakem heyetine elektronik ortamda e-devlet kapısı üzerinden başvuru yapılabilir. Bu başvuruların Tüketici Bilgi Sistemi ile yapılması zorunludur. Başvurunun geçerli olabilmesi için uyuşmazlıkla ilgili başvuru formunun eksiksiz olarak doldurulması, varsa bilgi ve belgelerin Tüketici Bilgi Sistemine yüklenmiş olması gerekir.
7- TÜKETİCİ HAKEM HEYETİNE BAŞVURUDA EKSİKLİK
Başvuruda bulunması gereken zorunlu bilgilerde eksiklik ya da tutarsızlık bulunması durumunda, tüketici hakem heyeti başkanı tarafından yazılı olarak yedi gün süre verilmek suretiyle başvuru sahibinden ek bilgi veya belge istenir.
8- TÜKETİCİ HAKEM HEYETİNE BAŞVURUDA DERDESTLİK İTİRAZI
Konusu, sebebi ve tarafları aynı olan uyuşmazlık ile ilgili olarak birden çok tüketici hakem heyetine veya aynı tüketici hakem heyetine birden fazla başvuruda bulunulamaz. Aksi takdirde tüketici hakem heyeti re’sen ya da taraflardan birinin itirazı üzerine her zaman derdestliği dikkate alır. Derdestlik durumunda, tüketici hakem heyeti başvurunun reddine karar verir.
9- TÜKETİCİ HAKEM HEYETİNE BAŞVURUDA KESİN KARAR İTİRAZI
Bir uyuşmazlığa ilişkin olarak tüketici hakem heyetince verilen kararın kesinleşmesinin ardından; konusu, sebebi ve tarafları kesinleşen kararla aynı olan yeni bir başvuru yapılamaz. Aksi takdirde tüketici hakem heyeti re’sen ya da taraflardan birinin itirazı üzerine her zaman kesinleşen karar ile kesin hükmü dikkate alır. Kesinleşen karar veya kesin hükmün varlığı durumunda, tüketici hakem heyeti başvurunun reddine karar verir.
D- TÜKETİCİ HAKEM HEYETİ TARAFLARI DİNLER Mİ?
Tüketici hakem heyeti incelemeyi, raportör tarafından hazırlanan rapor ve ilgili belgelerin yer aldığı dosya üzerinden yapar. Gerekli görmesi halinde ayrıca tarafları ve bilirkişiyi de dinler.
E- TÜKETİCİ HAKEM HEYETİ KARARININ NİTELİĞİ VE KAPSAMI
1- TÜKETİCİ HAKEM HEYETİ TALEPLE BAĞLI MIDIR?
Tüketici hakem heyeti, uyuşmazlık ile ilgili karar verirken tarafların talebiyle bağlıdır.
2- TÜKETİCİ HAKEM HEYETİNE ASGARİ TUTARDAN BAŞVURULABİLİR Mİ?
Başvurunun yapıldığı tarihte uyuşmazlık miktarı tam ve kesin olarak belirlenemiyorsa, başvuru sahibinin hukuki ilişkiyi ve asgari bir miktarı belirtmesi ve inceleme sürecinde uyuşmazlık miktarının bilgi veya belgelerle tam olarak tespit edilmesi halinde talep edilen miktardan daha fazlasına veya azına karar verilebilir. Verilen karar otuz bin Türk Lirası parasal sınırı dâhilinde olmalıdır.
3- TÜKETİCİ HAKEM HEYETİ BAŞVURULARI BİRLEŞTİRİLEBİLİR Mİ?
Aynı tüketici işleminden kaynaklanan birden fazla uyuşmazlık için ayrı ayrı başvuru yapılması durumunda, uyuşmazlığın değerleri toplamı tüketici hakem heyetinin görev sınırı içindeyse, tek bir başvuruda birleştirilerek karar verilebilir. Uyuşmazlığın değerleri toplamı görev sınırını aşıyorsa uyuşmazlıklar hakkında ayrı ayrı karar verilir.
4- TÜKETİCİ HAKEM HEYETİ KARARLARI BAĞLAYICI MIDIR?
Tüketici hakem heyeti kararları verildiği uyuşmazlık için hüküm ifade edecek şekilde bağlayıcıdır.
5- TÜKETİCİ HAKEM HEYETİ VEKALET ÜCRETİNE HÜKMEDER Mİ?
Tüketici hakem heyetlerinde taraflar, avukatla temsil edilebilir. Tarafların avukatla temsil edilmesi durumunda, tüketici hakem heyetlerince vekâlet ücreti ödenmesine karar verilemez.
6- TÜKETİCİ HAKEM HEYETİNE BAŞVURUDAN SONRA ANLAŞMA YAPILMASI
Uyuşmazlığın, tüketici hakem heyeti tarafından karar verilene kadar çözümlenmesi ve bu durumun ispatına yönelik bilgi veya belgelerin tüketici hakem heyetine iletilmesi durumunda, tüketici hakem heyeti uyuşmazlığın konusuz kalması nedeniyle karar verilmesine yer olmadığına karar verir.
7- TÜKETİCİ HAKEM HEYETİNİN KARAR VERME SÜRESİ NE KADARDIR?
Tüketici hakem heyetine yapılan başvurular, en geç altı ay içinde görüşülür ve karara bağlanır. Yapılan başvurunun niteliği dikkate alınarak, karar süresi en fazla üç ay daha uzatılabilir.
8- TÜKETİCİ HAKEM HEYETİNDE HIZLI İNCELEME VAR MIDIR?
Tarafların ivedi inceleme talebinde bulunması ve bu talebin başkan tarafından uygun görülmesi halinde başvuru, tüketici hakem heyetince öncelikle gündeme alınarak sonuçlandırılır.
9- TÜKETİCİ HAKEM HEYETİ KARARI NASIL TEBLİĞ EDİLİR?
Tüketici hakem heyeti kararları, karar tarihinden itibaren on beş iş günü içinde elektronik ortamda tebliğ edilir. Temsilinin avukatla yapılması halinde tebligat avukata yapılır. Elektronik ortamda tebligat yapılamadığı durumlarda, öncelikle Tebligat Kanunu md. 7/a uygulanır. Elektronik ortamda tebligat yapılamadığı durumda ise kararlar taahhütlü mektupla gönderilir. Gecikmesi halinde zarar doğabilecek işlerde, gerekçe belirtilmek suretiyle, memur vasıtasıyla tebligat yaptırılabilir.
10- TÜKETİCİ HAKEM HEYETİ KARARININ İCRASI
Tüketici hakem heyeti kararları, İcra ve İflas Kanununun ilamların icrası hakkındaki hükümlerine göre yerine getirilir.
F- TÜKETİCİ HAKEM HEYETİ KARARINA İTİRAZ
1- TÜKETİCİ HAKEM HEYETİ KARARINA İTİRAZ SÜRESİ
Tüketici hakem heyeti kararına karşı tebliğ tarihinden itibaren on beş gün içinde itiraz edilebilir.
2- TÜKETİCİ HAKEM HEYETİ KARARINA KARŞI NEREYE İTİRAZ EDİLİR?
Tüketici hakem heyeti kararlarına karşı tüketici hakem heyetinin veya tüketicinin yerleşim yerinin bulunduğu yerdeki tüketici mahkemesine itiraz edebilir.
3- TÜKETİCİ HAKEM HEYETİ KARARINA İTİRAZ İCRAYI DURDURUR MU?
Tüketici hakem heyeti kararına itiraz, tüketici hakem heyeti kararının icrasını durdurmaz. Ancak talep edilmesi şartıyla hâkim, tüketici hakem heyeti kararının icrasını tedbir yoluyla durdurabilir.
4- TÜKETİCİ HAKEM HEYETİ KARARINA İTİRAZ NASIL İNCELENİR?
İtiraz olunan karar, esas yönünden kanuna uygun olup da kanunun olaya uygulanmasında hata edilmesi durumunda itirazın kabul edilmesi gerektiği veya kanuna uymayan husus hakkında yeniden yargılama yapılması gerekmiyorsa tüketici mahkemesi evrak üzerinde, kararı değiştirerek veya düzelterek onama kararı verebilir. Tarafların kimlik bilgileri, ticaret unvanlarına ait yazım yanlışlıkları, ifade ve hesap hataları ile diğer benzeri açık hatalarda da aynı durum geçerlidir. Karar, usule ve kanuna uygun olup da gösterilen gerekçe doğru bulunmazsa, gerekçe değiştirilerek veya düzeltilerek onanır.
5- TÜKETİCİ HAKEM HEYETİ KARARINA İTİRAZ ÜZERİNE VERİLEN KARAR KESİN MİDİR?
Tüketici hakem heyeti kararlarına itiraz edilmesi üzerine tüketici mahkemesince verilen karar kesindir.
6- TÜKETİCİ HAKEM HEYETİ KARARINA İTİRAZDA VEKALET ÜCRETİ
Tüketici hakem heyetinin tüketici lehine verdiği karara karşı açılan itiraz davasında, kararın iptali durumunda mahkemece tüketici aleyhine, avukatlık asgari ücret tarifesine göre nispi tarife üzerinden vekâlet ücretine hükmedilir. Ancak, mevcut olduğu halde tüketici hakem heyetine sunulmayan bir bilgi veya belgenin tüketici mahkemesine sunulması nedeniyle kararın iptali halinde tüketici aleyhine yargılama giderine ve vekâlet ücretine hükmedilemez.
G- TÜKETİCİ HAKEM HEYETİNE BAŞVURU YARGILAMA GİDERLERİ
1- TÜKETİCİ ALEYHİNE KARARDA YARGILAMA GİDERLERİ
Tüketici hakem heyeti, tüketici aleyhine karar verirse tebligat ve bilirkişi ücretleri Bakanlıkça karşılanır.
2- TÜKETİCİ LEHİNE KARARDA YARGILAMA GİDERLERİ
Uyuşmazlığın tüketici lehine sonuçlanması durumunda, tebligat ve bilirkişi ücretleri kararın tebliğinden itibaren bir ay içinde karşı tarafça ilgili vergi dairesi müdürlüğüne ödenir.
3- UYUŞMAZLIĞIN KONUSUZ KALMASI DURUMUNDA YARGILAMA GİDERLERİ
Uyuşmazlığın konusuz kalması nedeniyle karar verilmesine yer olmadığına hükmedilmesi durumunda, tebligat ve bilirkişi ücretleri kararın tebliğinden itibaren bir ay içinde feragat veya kabul beyanında bulunan tarafça ilgili vergi dairesi müdürlüğüne ödenir. Feragat veya kabul beyanında bulunan tarafın tüketici olması halinde tebligat ve bilirkişi ücretleri Bakanlıkça karşılanır.
Benzer yazılar için bakınız.
https://hkavukatlik.com/arac-satis-sinirlamasi/
https://hkavukatlik.com/arac-otv-oraninda-degisiklik/