Sınır dışı etme kararına itiraz 6458 sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu (6458 sayılı Kanun)’nda düzenlenmiştir. İlgili kanun, hakkında sınır dışı etme kararı verilen kişilere idare mahkemesine başvurarak sınır dışı etme kararına itiraz etme hakkı tanımıştır. Ayrıca ilgili kanun, hakkında sınır dışı etme kararı verilen kişilerin sınır dışı etme kararına itiraz süresi içinde veya itiraz edilmesi halinde yargılama sonuçlanıncaya kadar sınır dışı edilemeyeceğini düzenlemiştir.
Aşağıda sınır dışı etme kararı, kimlerin sınır dışı edileceği, sınır dışı edilemeyecek kişiler, sınır dışı etme kararını kimin verdiği, sınır dışı etme kararının tebliği, sınır dışı etme kararına itiraz, sınır dışı etme kararına itiraz süresi, sınır dışı etme kararına itirazın süresinde yapılmaması, sınır dışı etme kararına itiraz edilecek mahkeme, mahkemenin karar verme süresi ve mahkemenin vereceği karar ayrıntılı bir şekilde incelenecektir.
SINIR DIŞI ETME KARARI NEDİR?
Sınır dışı etme kararı 6458 sayılı Kanun m. 52 ve devamında düzenlenmiştir. Sınır dışı etme kararı, yabancının kanunda belirtilen fiilleri işlemeleri sebebiyle vatandaşı olduğu ülkeye, transit gideceği ülkeye veya üçüncü bir ülkeye gönderilmesi kararıdır. Sınır dışı etme kararı valilikler tarafından verilir. Valilik sınır dışı etme kararını resen veya Göç İdaresi Genel Müdürlüğü’nün talimatı üzerine verebilir.
KİMLER SINIR DIŞI EDİLİR?
Kimlerin sınır dışı edileceği 6458 sayılı Kanun’un “Sınır Dışı Etme Kararı Alınacaklar” başlıklı 54. maddesinde düzenlenmiştir. İlgili düzenlemeye göre aşağıdaki kişiler sınır dışı edilirler;
- 5237 sayılı Kanunun 59 uncu maddesi kapsamında sınır dışı edilmesi gerektiği
değerlendirilenler, - Terör örgütü yöneticisi, üyesi, destekleyicisi veya çıkar amaçlı suç örgütü
yöneticisi, üyesi veya destekleyicisi olanlar, - Türkiye’ye giriş, vize ve ikamet izinleri için yapılan işlemlerde gerçek dışı bilgi ve
sahte belge kullananlar, - Türkiye’de bulunduğu süre zarfında geçimini meşru olmayan yollardan sağlayanlar,
- Kamu düzeni veya kamu güvenliği ya da kamu sağlığı açısından tehdit oluşturanlar,
- Vize veya vize muafiyeti süresini on günden fazla aşanlar veya vizesi iptal edilenler,
- İkamet izinleri iptal edilenler,
- İkamet izni bulunup da süresinin sona ermesinden itibaren kabul edilebilir gerekçesi
olmadan ikamet izni süresini on günden fazla ihlal edenler, - Çalışma izni olmadan çalıştığı tespit edilenler,
- Türkiye’ye yasal giriş veya Türkiye’den yasal çıkış hükümlerini ihlal edenler ya da
bu hükümleri ihlale teşebbüs edenler, - Hakkında Türkiye’ye giriş yasağı bulunmasına rağmen Türkiye’ye geldiği tespit
edilenler, - Uluslararası koruma başvurusu reddedilen, uluslararası korumadan hariçte tutulan,
başvurusu kabul edilemez olarak değerlendirilen, başvurusunu geri çeken, başvurusu geri çekilmiş sayılan, uluslararası koruma statüleri sona eren veya iptal edilenlerden haklarında verilen son karardan sonra bu Kanunun diğer hükümlerine göre Türkiye’de kalma hakkı bulunmayanlar, - İkamet izni uzatma başvuruları reddedilenlerden, on gün içinde Türkiye’den çıkış yapmayanlar,
- Uluslararası kurum ve kuruluşlar tarafından tanımlanan terör örgütleriyle ilişkili olduğu değerlendirilenler,
- Terör örgütü yöneticisi, üyesi, destekleyicisi veya çıkar amaçlı suç örgütüyöneticisi, üyesi veya destekleyicisi olan veya kamu düzeni veya kamu güvenliği ya da kamu sağlığı açısından tehdit oluşturan ya da uluslararası kurum ve kuruluşlar tarafından tanımlanan terör örgütleriyle ilişkili olduğu değerlendirilen uluslararası koruma başvuru sahibi veya uluslararası koruma statüsü sahibi kişiler hakkında uluslararası koruma işlemlerinin her aşamasında sınır dışı etme kararı alınabilir.
SINIR DIŞI EDİLEMEYECEK KİŞİLER
Sınır dışı edilemeyecek kişiler 6458 sayılı Kanun m. 55’te sayılmıştır. Sayılan kişiler, hakkında sınır dışı etme kararı verilebilecek kişiler arasında olsalar da sınır dışı edilemezler. Ancak bu kişilerin, belli bir adreste ikamet etmeleri veya istenen şekil ve sürelerde bildirimde bulunmaları istenebilir. İlgili düzenlemeye göre aşağıdaki kişiler sınır dışı edilemezler;
- Sınır dışı edileceği ülkede ölüm cezasına, işkenceye, insanlık dışı ya da onur kırıcı ceza veya muameleye maruz kalacağı konusunda ciddi emare bulunanlar,
- Ciddi sağlık sorunları, yaş ve hamilelik durumu nedeniyle seyahat etmesi riskli görülenler,
- Hayati tehlike arz eden hastalıkları için tedavisi devam etmekte iken sınır dışı edileceği ülkede tedavi imkânı bulunmayanlar,
- Mağdur destek sürecinden yararlanmakta olan insan ticareti mağdurları,
- Tedavileri tamamlanıncaya kadar, psikolojik, fiziksel veya cinsel şiddet mağdurları.
SINIR DIŞI ETME KARARINI KİM VERİR?
Sınır dışı etme kararı, 6458 sayılı Kanunda aranan şartları taşıyan kişiler için verilir. Sınır dışı etme kararı Göç İdaresi Genel Müdürlüğünün talimatı üzerine ya da resen valilikler tarafından verilir.
SINIR DIŞI ETME KARARININ TEBLİĞİ
Sınır dışı etme kararı alındıktan sonra kararın ilgililere tebliğ edilmesi gerekir. Kararın tebliği 6458 sayılı Kanun m. 53/2’de düzenlenmiştir. Sınır dışı etme kararı ve kararın gerekçesi, hakkında sınır dışı etme kararı alınan yabancıya, yasal temsilcisine ya da avukatına tebliğ edilir. Sınır dışı etme kararı verilen kişi avukat tarafından temsil edilmiyorsa kendisine veya yasal temsilcisine kararın sonucu, itiraz usulleri ve süreleri hakkında bilgi verilir.
SINIR DIŞI ETME KARARINA İTİRAZ NEDİR?
Sınır dışı etme kararına itiraz 6458 sayılı Kanun m. 53/3’te düzenlenmiştir. Sınır dışı etme kararına itiraz, yabancının kendisi hakkında verilen sınır dışı etme kararına karşı yargı yoluna başvurmasıdır. Sınır dışı kararına itiraz etmek isteyen yabancı, verilen kararın tebliğinden itibaren 7 (yedi) gün içinde idare mahkemesine başvurmalıdır. Yargılama sonuçlanana kadar hakkında sınır dışı kararı verilen kişi sınır dışı edilemeyeceğinden idare mahkemesine yapılan itiraz yabancının sınır dışı edilmesini önler.
SINIR DIŞI ETME KARARINA İTİRAZ SÜRESİ
Sınır dışı etme kararına itiraz süresi 6458 sayılı Kanun m. 53/3’te düzenlenmiştir. İlgili düzenlemede, hakkında sınır dışı etme kararı verilen kişi, avukatı ya da yasal temsilcisinin kararın tebliğinden itibaren 7 (yedi) gün içinde idare mahkemesine başvurabileceği belirtilmiştir. Mahkemeye başvuran kişi, başvurusunu sınır dışı etme kararı veren makama da bildirir. Yabancı, yargılama sonuçlanıncaya kadar sınır dışı edilemez.
SINIR DIŞI ETME KARARINA İTİRAZIN SÜRESİNDE YAPILMAMASI
Sınır dışı etme kararına itiraz, sınır dışı kararının tebliğinden itibaren 7 (yedi) gün içinde yapılmalıdır. Süresinde yapılmayan başvuru usulden reddedilir. Ancak söz konusu 7 (yedi) gün idarenin kusuruyla geçirilmişse etkin başvuru hakkının ihlali sebebiyle Anayasa Mahkemesine başvurulabilir.
SINIR DIŞI ETME KARARINA İTİRAZ EDİLECEK MAHKEME
Sınır dışı kararlarına itiraz için İdare Mahkemesi’ne başvurulmalıdır. Dolayısıyla, hakkında sınır dışı etme kararı verilen yabancı 7 (yedi) gün içerisinde kararı veren valiliğin bulunduğu ildeki idare mahkemesine başvurmalıdır.
SINIR DIŞI KARARINA KARŞI MAHKEMENİN KARAR VERME SÜRESİ
Sınır dışı etme kararına itiraz değerlendirmesi için idare mahkemesine kısa bir süre verilmiştir. Bu kapsamda idare mahkemesi yapılan başvuruyu on beş gün içinde sonuçlandırmalıdır.
SINIR DIŞI ETME KARARINA KARŞI İDARE MAHKEMESİ KARARI
Sınır dışı etme kararına itiraz üzerine idare mahkemesi tarafından karar verilir. İdare mahkemesi tarafından verilen karar kesindir. Dolayısıyla sınır dışı etme kararına itiraz neticesinde idare mahkemesi tarafından verilen karara karşı kanun yollarına başvurulamaz.
“Bu durumda, 6458 sayıl Kanun’un ilgili hükümleri uyarınca alınan sınır dışı etme kararına karşı yapılan itiraz hakkında İdare Mahkemelerince verilen kararlar kesin olduğundan, bu kararların temyizen incelenmesine kanuni olanak bulunmamaktadır.” (Danıştay Kararı- 10. D., E. 2016/662 K. 2016/1048 T. 24.2.2016).
SINIR DIŞI ETME KARARI SEBEBİYLE YAŞAMIN TEHLİKEYE DÜŞECEĞİ İDDİASI
Sınır dışı etme kararı, Anayasa’da güvence altına alınan temel hak ve özgürlüklerden birine müdahale ediyorsa Anayasa Mahkemesi’ne başvuru yapılabilir. Yaşam hakkı Anayasa Mahkemesi tarafından korunan bir hak olduğundan sınır dışı edilmesi durumunda yaşamının tehlikeye düşeceğini düşünen taraf Anayasa Mahkemesine bireysel başvuruda bulunabilir. Ayrıca yabancının yaşamının tehlikeye düşecek olması yaşam hakkının yanında devlete getirilen kötü muamelede bulunmama yükümlülüğü ile de ilgilidir. Kötü muamelede bulunma yasağı, sadece devletin kötü muamelede bulunmasını değil devlet görevlileri veya üçüncü kişilerin de kötü muamelede bulunmasını yasaklar.
Sınır dışı etme kararına karşı bireysel başvuruda bulunan kişi, yaşam hakkına ilişkin mevcut riski ve devlet makamlarının bu riske karşı kendisini korumakta yetersiz kalacağını ortaya koymalıdır. Bu hususlar başvuruda açık ve net bir şekilde belirtilmelidir. Böylece, sınır dışı etme kararına karşı Anayasa Mahkemesine bireysel başvuruda bulunan kişi, sınır dışı edildiği takdirde ülkesindeki riski açıklama konusunda üzerine düşen yükümlülüğü yerine getirmelidir. Dolayısıyla başvurucu, geri gönderileceği ülkede var olduğunu iddia ettiği kötü muamele riskinin ne olduğunu açıklamalı, bu iddiayı destekleyen bilgi ve belgeler sunmalıdır. Aksi takdirde sınır dışı etme kararına karşı Anayasa Mahkemesine yapılan başvuru, dayanaktan yoksun olduğu gerekçesiyle reddedilir.
“Başvurucunun sınır dışı edilmesi hâlinde yaşamının tehlikeye düşeceğine ilişkin iddiaları Anayasa’nın 17. maddesinin üçüncü fıkrası kapsamında kötü muamele yasağı … ilgili olduğu görülmüştür…
… Dolayısıyla devletin yabancıları ülkeye kabul etmekte veya sınır dışı etmekte takdir yetkisinin bulunduğu kuşkusuzdur. Ancak anılan işlemlerin Anayasa’da güvence altına alınan temel hak ve özgürlüklere müdahale oluşturması hâlinde bireysel başvuruya konu edilebilmesi mümkündür (A.A. ve A.A. [GK], B. No: 2015/3941, 1/3/2017, § 54)…
… Anayasa’nın 15. maddesinde de maddi ve manevi varlığın bütünlüğüne dokunulamayacağı belirtilmiştir. Bu durum, kötü muamele yasağının mutlak nitelikte olduğunun açık göstergesidir (A.A. ve A.A., § 56).
28.Ancak bu yasakla korunan hakların gerçek anlamda güvence altına alındığından bahsedilebilmesi için devletin kötü muamelede bulunmaması yeterli değildir. Devletin aynı zamanda bireyleri kendi görevlilerinin ve üçüncü kişilerin kötü muamele oluşturabilecek eylemlerine karşı da koruması gerekir (A.A. ve A.A., § 57).
29.Bu çerçevede sınır dışı etme işlemi sonucunda yabancının gönderileceği ülkede kötü muamele yasağının ihlal edileceğinin iddia edilmesi hâlinde idari ve yargısal makamlar tarafından söz konusu ülkede gerçek bir ihlal riskinin bulunup bulunmadığı ayrıntılı şekilde araştırılmalıdır (A.A. ve A.A., § 62).
30.Kötü muameleye karşı koruma yükümlülüğü, her sınır dışı işleminde yukarıda belirtilen şekilde bir araştırma yapılmasını gerektirmez. Bu yükümlülüğün ortaya çıkabilmesi için öncelikli olarak başvurucu tarafından savunulabilir (araştırılabilir/tartışılabilir/ araştırmaya değer/makul şüphe uyandıran) bir iddia ortaya konmalıdır. Bu doğrultuda başvurucu; geri gönderileceği ülkede var olduğunu iddia ettiği kötü muamele riskinin ne olduğunu makul şekilde açıklamalı, (varsa) bu iddiayı destekleyen bilgi ve belgeleri sunmalı, bu iddialar belirli bir ciddilik seviyesinde olmalıdır. Ancak savunulabilir iddianın ortaya konması somut olayın özelliğine göre farklılık gösterebileceğinden her olayda ayrıca değerlendirme yapılmalıdır (A.A. ve A.A., § 63).
31.Somut olayda başvurucu İdare Mahkemesine sunduğu dava dilekçesinde ülkesindeki riski DAEŞ terör örgütünün varlığına dayandırmış; bu örgütün açık hedefi hâline geleceğini ileri sürmüştür. Dolayısıyla başvurucuya göre kamu makamlarından kaynaklanan bir risk söz konusu değildir. Öte yandan bireysel başvuru formunda risk konusunda hiçbir açıklama yer almamaktadır.
32.Geri gönderilecek ülkedeki riskin kamu görevlisi olmayan kişi veya gruplardan kaynaklandığının ileri sürülmesi hâlinde hem riskin gerçekliğinin hem de söz konusu ülkenin kamu makamlarının bu riski ortadan kaldırmak konusunda yetersiz kalacaklarının başvurucu tarafından kanıtlanması gerekir (AA. ve A.A., § 69).
33.İdare Mahkemesine sunulan dava dilekçesinden terör örgütünün başvurucuyu kişiliğine özgü sebeplerle hedef gözetip gözetmediğinin anlaşılamaması bir yana başvurucunun ülkesindeki kamu makamlarının söz konusu riske karşı kendisini korumakta yetersiz kalacağını izah eden hiçbir beyanda bulunmadığı görülmektedir. Bu durumda başvurucunun ülkesindeki riski açıklama konusunda üzerine düşen yükümlülüğü yerine getirdiği söylenemez.
37.Açıklanan nedenlerle başvurunun … kötü muamele yasağının ihlal edildiği iddiasının açıkça dayanaktan yoksun olması nedeniyle kabul edilemez olduğuna karar verilmesi gerekir.” (Anayasa Mahkemesi Kararı – 2. B., B. 2017/26659 T. 7.10.2021)
GENEL BİLGİLER
DEPORT KARARI NEDİR?
Deport kararı ile ilgili yukarıda yer verilen yazıda ayrıntılı değerlendirme yapılmıştır.
DEPORT KARARINA İTİRAZ
Deport kararına itiraz ile ilgili yukarıda yer verilen yazıda ayrıntılı değerlendirme yapılmıştır.
SINIR DIŞI ETME KARARI SONUCUNDA DİNİ VE SİYASİ GÖRÜŞÜ SEBEBİYLE KÖTÜ MUAMELEYE UĞRAMA
Sınır dışı etme kararı sonucunda dini ve siyasi görüşü sebebiyle kötü muameleye uğrama ile ilgili yukarıda yer verilen yazıda ayrıntılı değerlendirme yapılmıştır.
SINIR DIŞI ETME KARARI ANAYASA MAHKEMESİ
Sınır dışı etme kararı Anayasa Mahkemesi ile ilgili yukarıda yer verilen yazıda ayrıntılı değerlendirme yapılmıştır.
SINIR DIŞI ETME KARARINA KARŞI YARGI YOLU
Sınır dışı etme kararına karşı yargı yolu ile ilgili yukarıda yer verilen yazıda ayrıntılı değerlendirme yapılmıştır.
SINIR DIŞI ETME KARARI BAŞVURU
Sınır dışı etme kararı başvuru ile ilgili yukarıda yer verilen yazıda ayrıntılı değerlendirme yapılmıştır.
SINIR DIŞI EDİLME KARARINI KİM VERİR?
Sınır dışı edilme kararını kim verir ile ilgili yukarıda yer verilen yazıda ayrıntılı değerlendirme yapılmıştır.
SINIR DIŞI ETME KARARI GEREKTİREN HALLER
Sınır dışı etme kararı gerektiren haller ile ilgili yukarıda yer verilen yazıda ayrıntılı değerlendirme yapılmıştır.
SINIR DIŞI ETME KARARININ İPTALİ
Sınır dışı etme kararının iptali ile ilgili yukarıda yer verilen yazıda ayrıntılı değerlendirme yapılmıştır.
SINIR DIŞI ETME KARARI MAHKEMESİ
Sınır dışı etme kararı mahkemesi ile ilgili yukarıda yer verilen yazıda ayrıntılı değerlendirme yapılmıştır.
SINIR DIŞI ETME KARARINA YAPILAN İTİRAZIN REDDEDİLDİ
Sınır dışı etme kararına yapılan itirazın reddedilmesi ile ilgili yukarıda yer verilen yazıda ayrıntılı değerlendirme yapılmıştır.
SINIR DIŞI ETME KARARINA KARŞI YARGI YOLU
Sınır dışı etme kararına karşı yargı yolu ile ilgili yukarıda yer verilen yazıda ayrıntılı değerlendirme yapılmıştır.
Benzer yazılar için bkz.
https://hkavukatlik.com/emeklilik-tazminati-davasi/
https://hkavukatlik.com/uzman-erbas-sozlesme-feshi/
https://hkavukatlik.com/guvenlik-sorusturmasinin-iptali-davasi/