Sigorta poliçesine itiraz, sigortacının aydınlatma açıklamasını süresinde vermemesi durumunda sigorta ettiren tarafından yapılacak itirazdır. Bu kapsamda sigortacı veya acentesinin süresinde aydınlatma açıklaması vermemesi hâlinde sigorta ettiren, on dört gün içinde sigorta poliçesine itiraz edebilir. İtiraz edilmemesi durumunda sözleşme poliçede yazılı şartlarla yapılmış olur.
Uygulamada, sigorta şirketleri ve acenteleri tarafından aydınlatma açıklamasının verilmediği ve sigorta ettirenin sözleşmedeki muafiyetlerden riziko ortaya çıktıktan sonra haberdar olduğu görülmektedir. Bu sebeple konunun daha iyi anlaşılması adına sigorta sözleşmesinde tarafların yükümlülükleri, sigorta sözleşmesinde sigortacının aydınlatma yükümlülüğü, aydınlatma yükümlülüğünün süresi, aydınlatma yükümlülüğünün ihlali, aydınlatma yükümlülüğüne uyulduğunun ispatı ve sigorta poliçesine itiraz edilmemesi hususları aşağıda ayrıntılı bir şekilde incelenecektir.
A- SİGORTA SÖZLEŞMESİNDE TARAFLARIN YÜKÜMLÜLÜKLERİ
1- SİGORTA SÖZLEŞMESİNDE SİGORTA ETTİRENİN YÜKÜMLÜLÜKLERİ
Sigorta sözleşmesi kapsamında sigortacı ve sigorta ettirenin bazı yükümlülükleri bulunmaktadır. Bu kapsamda sigorta ettirenin; prim ödeme, doğru beyanda bulunma, rizikoyu bildirme, ağırlaşan rizikoyu bildirme, rizikodan sonra zararı azaltma ve kurtarma yükümlülüğü bulunmaktadır. Sigorta sözleşmeleri iyi niyet sözleşmeleri olduğundan sigorta ettirenin sözleşme kurulması aşamasında sigortacıyı aydınlatma yükümlülüğü de bulunmaktadır.
2- SİGORTA SÖZLEŞMESİNDE SİGORTACININ YÜKÜMLÜLÜKLERİ
Sigorta sözleşmesi kapsamında sigortacının ise poliçe verme ve riziko gerçekleştiğinde sigorta tazminatı ya da bedelini ödeme yükümlülüğü bulunmaktadır. Sigorta sözleşmeleri iyi niyet sözleşmeleri olduğundan sigortacı açısından da aydınlatma yükümlülüğü bulunmaktadır.
B- SİGORTA SÖZLEŞMESİNDE SİGORTACININ AYDINLATMA YÜKÜMLÜLÜĞÜ
1- SİGORTA SÖZLEŞMESİNDE SİGORTACININ AYDINLATMA YÜKÜMLÜLÜĞÜNÜN KAPSAMI
Türk Ticaret Kanunu (TTK) md. 1423’te sigortacının aydınlatma yükümlülüğü düzenlenmiştir. Buna göre sigortacı ve acentesi, sigorta sözleşmesinin kurulmasından önce, gerekli inceleme süresi de tanınmak şartıyla kurulacak sigorta sözleşmesine ilişkin tüm bilgileri, sigortalının haklarını, sigortalının özel olarak dikkat etmesi gereken hükümleri, gelişmelere bağlı bildirim yükümlülüklerini sigorta ettirene yazılı olarak bildirir. Ayrıca, poliçeden bağımsız olarak sözleşme süresince sigorta ilişkisi bakımından önemli sayılabilecek olayları ve gelişmeleri sigortalıya yazılı olarak açıklar.
2- SİGORTA SÖZLEŞMESİNDE SİGORTACININ AYDINLATMA YÜKÜMLÜLÜĞÜNÜN SÜRESİ
Sigortacı veya acentesi tarafından sigorta ettirene aydınlatma açıklaması on dört gün içerisinde verilmelidir.
3- SİGORTACI TARAFINDAN AYDINLATMA AÇIKLAMASI VERİLDİĞİNİN İSPATI
Aydınlatma açıklamasının verildiğinin ispatı sigortacıya aittir. Dolayısıyla sigortacı bu durumu ispat etmeli, aydınlatma açıklamasının verilmediğinin sigorta ettiren tarafından ispat edilmesi ise beklenmemelidir.
4- SİGORTACININ AYDINLATMA YÜKÜMLÜLÜĞÜNE UYMAMASI
Sigorta sözleşmesinde aydınlatma açıklamasının verilmemesi hâlinde, sigorta ettiren, sözleşmenin yapılmasına on dört gün içinde itiraz edebilir. Söz konusu sürede itiraz edilmemesi durumunda ise sözleşme poliçede yazılı şartlarla yapılmış olur.
C- SİGORTA ETTİRENİN SİGORTA POLİÇESİNE İTİRAZ ETMEMESİ
Sigorta ettirenin on dört günlük yasal süre içerisinde sigorta poliçesine itiraz etmemesi ve cayma hakkını kullanmaması durumunda sözleşme poliçede yazılı şartlarla yapılmış sayılır. Poliçede bazı rizikolar kapsam dışında bırakılmış veya belirli bir muafiyet süresi öngörülmüş olsa da süresinde itiraz edilmemesi bu şartların geçerli kabul edilmesine sebep olur. Bu durumda sigorta ettiren sigorta tazminatının ödenmesini talep edemez.
Sigortacının aydınlatma yükümlülüğüne uyduğu ise poliçenin sigorta ettirenin e-posta adresine gönderilmesi, bilgilendirme formunun sigortacıdan istenmesi veya bilgilendirme formuna sigorta şirketinin internet sitesinden ulaşılabilmesi gerekçe gösterilmektedir. Tüm bunlara rağmen sigortacı veya acentesi tarafından eksik veya yanıltıcı bildirimde bulunulduğu tespit edilirse poliçede kapsam dışında bırakılan bazı rizikolar için de sigorta tazminatı talep edilebilir.
“Somut olayda; davacı ile davalı sigortalı arasında telefon görüşmesi yoluyla hayat sigortası sözleşmesi kurulmuş ve davacının isteği üzerine e-posta adresine gönderilen poliçede; poliçe başlangıç tarihinden itibaren ilk 90 gün içinde ortaya çıkan tehlikeli hastalıklar ve ameliyatların teminat kapsamı dışında olduğu, tehlikeli hastalıklar teminatı yönünden, tehlikeli hastalığın kapsamı ve uygulanmasına ilişkin ek özel şartlar çerçevesinde işlem yapılacağı, tehlikeli hastalıklar ek teminatı kapsamına giren sağlık risklerinin; kanser, organ nakli, böbrek yetmezliği, körlük, multiple skleroz olduğu, hayat sigortaları bilgilendirme formunun sigortacıdan istenip, dikkatlice okunması gerektiği, bilgilendirme formuna www. avivasa.com.tr adresinden ulaşılabileceği düzenlenmiştir.
Temyize konu Bölge Adliye Mahkemesi Daire kararında her ne kadar; poliçe ile davacının yakalanması muhtemel tehlikeli hastalıkları ve vefatının teminat altına alındığı, davacının poliçe düzenlendikten 3 gün sonra 19/09/2013 tarihinde kalp krizi geçirdiği ve ameliyat olduğu, koroner arter hastalığı nedeniyle davacının geçirdiği kalp krizinin yaşamsal tehlike oluşturabilecek ve ölümle sonuçlanabilecek tehlikeli hastalık olması nedeniyle poliçe teminatı kapsamında olduğu, davalı sigorta görevlilerince kalp krizi hastalığının teminat kapsamında olduğunun belirtildiği, davalının davacının geçirmiş olduğu koroner arter hastalığının teminat kapsamında olmadığı yönündeki iddiasının doğru olmadığı, mahkemece alınan bilirkişi raporuna göre poliçe düzenlendiği sırada davacının bunu bilmesinin mümkün olmadığı, davalıya eksik veya yanıltıcı bildirimde bulunmadığı, davalının bilirkişi raporuna karşı itirazlarının mahkemece değerlendirildiği, poliçenin 4. maddesinde belirtilen poliçe başlangıç tarihinden itibaren ilk (90) gün içinde ortaya çıkan tehlikeli hastalıklar ve ameliyatlar teminat kapsamı dışında bırakılmış ise de; Poliçenin 5. maddesinde bunların sınırlı sayıda kanser, organ nakli, böbrek yetmezliği, körlük ve multiple skleroz olarak belirtildiği, koroner arter hastalığı ve buna bağlı gelişen kalp krizinin bu kapsamda olmadığı dolayısıyla ilk derece mahkemesince davanın kabulüne karar verilmesinin usul ve yasaya uygun olduğu anlaşıldığından davalı vekilinin ilk derece mahkemesi kararına ilişkin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiş ise de, davaya konu poliçe, sözleşmenin kurulmasından sonra, elektronik ortamda davacıya gönderilmiş olup, koroner arter hastalığı poliçe kapsamında sayılan tehlikeli hastalıklar arasında yer almamaktadır. Davacı 6102 sayılı TTK ve 4077 sayılı TKHK nun yukarıda anılan hükümlerine göre yasal süresi içinde poliçeye itiraz etmediğine ve cayma hakkını da kullanmadığına göre; sözleşmenin poliçede yazılı şartlarla yapılmış olduğunun kabulü gerekirken, koroner arter hastalığı ve buna bağlı gelişen kalp krizinin 90 günlük muafiyet süresi kapsamında olmadığından ve ilk derece mahkemesince davanın kabulüne karar verilmesinin usul ve yasaya uygun olduğundan bahisle davalı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmesi doğru görülmemiş ve karar bozmayı gerektirmiştir.” (YARGITAY 17. HD. 2018/1213 E., 2020/1723 K., 19.02.2020 T.)
D- GENEL BİLGİ
POLİÇE İPTAL
Poliçe iptal hususunda yukarıda yer verilen yazıda ayrıntılı değerlendirme yapılmıştır.
POLİÇE İPTAL DİLEKÇE ÖRNEĞİ
Poliçe iptal dilekçe örneği hususunda yukarıda yer verilen yazıda ayrıntılı değerlendirme yapılmıştır.
SİGORTA POLİÇESİ İPTAL DİLEKÇESİ
Sigorta poliçesi iptal dilekçesi hususunda yukarıda yer verilen yazıda ayrıntılı değerlendirme yapılmıştır.
POLİÇE İPTAL ETTİRME
Poliçe iptal ettirme hususunda yukarıda yer verilen yazıda ayrıntılı değerlendirme yapılmıştır.
KASKO POLİÇESİ İPTALİ
Kasko poliçesi iptali hususunda yukarıda yer verilen yazıda ayrıntılı değerlendirme yapılmıştır.
POLİÇE İTİRAZ NASIL YAPILIR
Poliçe itiraz nasıl yapılır hususunda yukarıda yer verilen yazıda ayrıntılı değerlendirme yapılmıştır.
SİGORTA POLİÇESİNİN İPTALİ
Sigorta poliçesinin iptali hususunda yukarıda yer verilen yazıda ayrıntılı değerlendirme yapılmıştır.
SİGORTA POLİÇESİ İPTAL ETME
Sigorta poliçesi iptal etme hususunda yukarıda yer verilen yazıda ayrıntılı değerlendirme yapılmıştır.
KASKO POLİÇESİ İTİRAZ DİLEKÇESİ
Kasko poliçesi iptal dilekçesi hususunda yukarıda yer verilen yazıda ayrıntılı değerlendirme yapılmıştır.
SİGORTA POLİÇESİ NASIL İPTAL EDİLİR
Sigorta poliçesi nasıl iptal edilir hususunda yukarıda yer verilen yazıda ayrıntılı değerlendirme yapılmıştır.
KASKO POLİÇESİ NASIL İPTAL EDİLİR
Kasko poliçesi nasıl iptal edilir hususunda yukarıda yer verilen yazıda ayrıntılı değerlendirme yapılmıştır.
SİGORTA POLİÇESİNİN SÜRESİNDEN ÖNCE İPTALİ
Sigorta poliçesinin süresinden önce iptali hususunda yukarıda yer verilen yazıda ayrıntılı değerlendirme yapılmıştır.
KASKO POLİÇESİNİN SÜRESİNDEN ÖNCE İPTALİ
Kasko poliçesinin süresinden önce iptali hususunda yukarıda yer verilen yazıda ayrıntılı değerlendirme yapılmıştır.
İlgili konular için bkz.
https://hkavukatlik.com/sigorta-tahkim-komisyonunun-manevi-tazminati-inceleme-yetkisi/
https://hkavukatlik.com/sigorta-tahkim-komisyonu-parasal-sinirlar/
https://hkavukatlik.com/trafik-kazasi-tespit-tutanagi/
Yazan: Av. Muhammet İkbal KARADAŞ