Köpek bulunduranın hukuki sorumluluğu, Türk Borçlar Kanunu (TBK) md. 67 ve devamında düzenlenmiştir. İlgili düzenlemede, bir hayvanın bakımını ve yönetimini sürekli veya geçici olarak üstlenen kişinin hayvanın verdiği zararı gidermekle yükümlü olduğu ifade edilmiştir. Köpek bulunduranın hukuki sorumluluğunun kabulü, köpek bulunduranın bilinçsiz bir şekilde hareket ederek topluma ve çevreye zarar vermesini engelleme amacına hizmet eder. Köpek bulunduranın hukuki sorumluluğu, köpeğin üçüncü kişilerin canına veya malına verdiği zararlar açısından kusursuz sorumluluk esasına dayanır. Köpek bulunduranın hukuki sorumluluğu konulu yazımızda, köpek bulunduranın kusuru nasıl tespit edilir?, köpek sahibinin hukuki sorumluluğu var mıdır?, bahçeden kaçan köpek için sahibine dava açılabilir mi?, köpek saldırısında emanet edilene karşı dava açılabilir mi?, köpek sahibi sorumluluktan nasıl kurtulur?, tahrik edilen köpek zarar verirse ne olur?, zarar veren köpeğe el konulabilir mi?, zarar veren köpek etkisiz hale getirilebilir mi?, köpek sahibine karşı ne yapılabilir?, köpeği çalana karşı dava açılabilir mi? ve köpek bulunduranın hukuki sorumluluğu için ne gerekir? gibi sorular cevaplandırılacaktır.
KÖPEK BULUNDURANIN HUKUKİ SORUMLULUĞUNDA KUSUR ÖNEMLİ MİDİR?
Köpek bulunduranın hukuki sorumluluğu, özen yükümlülüğü başlığı altında düzenlenmiş bir kusursuz sorumluluk türüdür. Köpek saldırısında köpek bulunduranın sorumluluğu kusursuz sorumluluk hükümlerine tabi olduğu için köpek bulunduranın kusuru bulunmasa da zarar tazmin edilmelidir.
KÖPEĞİN SAHİBİ OLMAYAN KİŞİNİN HUKUKİ SORUMLULUĞU
Köpek bulunduranın hukuki sorumluluğu için kişinin köpeğin sahibi olması gerekmez. Köpeği ariyet alan, vedia olarak kabul eden, intifa hakkına sahip olan, rehin alan veya çalan kişi de köpeğin verdiği zararlardan kusursuz sorumluluk hükümlerine göre sorumludur. Dolayısıyla köpeği mülkiyetinde bulunduran yanında ayni ya da şahsi hakka dayanarak zilyedinde bulunduran da zarardan sorumludur.
BAHÇEDEN KAÇAN KÖPEĞİN SALDIRISINDA SORUMLULUK
Köpek bulunduranın hukuki sorumluluğu için zarara bir köpeğin sebebiyet vermesi, köpeğin bakım ve gözetimini üstlenen kişinin varlığı, köpeğin fiili ile zarar arasında illiyet bağı ve kurtuluş kanıtının getirilmemiş olması gerekir. Bu koşulların sağlanması durumunda köpek bulunduran kusursuz sorumluluk hükümlerine göre zararı gidermekle yükümlü olur. Köpeğin bahçeden kaçmış olması ise söz konusu sorumluluğu ortadan kaldırmaz.
“Somut olayda, davalının evinin bahçesinde bulunan köpek ile yine bakım ve gözetimini yaptığı komşusunun köpeğinin saldırması sonucu, davacının kaçarken düşüp yaralandığı sabittir.
Davalı yukarıda açıklanan yasal düzenleme gereğince kusursuz sorumlu olup, davacının davalının bahçesinde bulunması, davalının sorumluluğunun niteliği itibariyle başlı başına illiyet bağını kesecek boyutta-nitelikte bir hareket olarak kabul edilemez.
Buna göre, olayın gelişim biçimi ve hayvan bulunduranın sorumluluğunu düzenleyen ilkeler birlikte değerlendirildiğinde, davalının meydana gelen zarardan sorumlu olduğu gözetilerek…” (Yargıtay 3. HD., 2017/13265 E., 2019/4609 K., 16.05.2019 T.).
KÖPEĞİN GEÇİCİ SAHİBİNİN HUKUKİ SORUMLULUĞU
Köpek bulunduranın hukuki sorumluluğu için hayvanın sahipli olması gerekir. Sahiplikten kasıt köpeğin mülkiyetine sahip olmak değil, hayvan üzerinde herhangi bir ayni ya da şahsi hakka dayanarak zilyetlik kurulmasıdır. Köpek bulunduranın hukuki sorumluluğu için hayvanın bakım ve yönetiminin sürekli olarak üstlenilmesine gerek yoktur. Dolayısıyla, köpek bulunduranın hukuki sorumluluğu için geçici olarak üstlenme de yeterlidir.
KÖPEK SALDIRISI İLE ZARAR ARASINDA İLLİYET BAĞI GEREKLİ MİDİR?
Köpeğin saldırısı veya diğer fiilleri sebebiyle üçüncü kişilerin can veya mal güvenliği zarar görebilir. Ancak zararın köpeğin fiili neticesinde meydana gelmiş olması gerekir. Yani meydana gelen zarar ile köpeğin fiili arasında bağlantı kurulabilmelidir. Zarar ile fiil arasındaki illiyet bağını kesen olaylardan birinin varlığı halinde ise köpek bulunduranın hukuki sorumluluğu doğmaz. İlliyet bağını kesen olaylara, mücbir sebep, zarara uğrayanın veya üçüncü kişinin ağır kusuru örnek verilebilir.
“Somut olayda, davacı tarafından, davalılara ait hayvanların tarlasına girdikleri ve tarlada bulanan mahsüle zarar verdikleri iddiası ile tazminat talep edilmektedir. Davalılar ise davacının tarlasına köy ihtiyar heyeti kararına istinaden hayvanlarını soktuklarını, ayrıca olay sırasında davacının tarlasında mahsül bulunmadığını savunmuşlardır.
Davalılar yukarıda açıklanan yasal düzenleme gereğince kusursuz sorumlu olup, don ve kırağı düşmesi nedeni ile ürünlerin ticari değeri kalmadığından köy kararı ile tarlaların hayvan sahiplerine açılmasına karar verilmiş olması, davalıların sorumluluğunun niteliği itibariyle illiyet bağını kesecek boyutta kabul edilemez. …
Dava konusu olayın yaşandığı 2013 yılı Ekim ayında meydana gelen düşük sıcaklıklardan ciddi zarar gördüğü ve biberlerin üzerinde var olan ürünün de pazar değerini yitirdiği belirtilmiştir. Bu durumda raporlar arasında çelişki vardır. Kaldı ki davacı tanıkları da davalıların hayvanları tarlaya girdiğinde tarlada halen ürün bulunduğunu beyan etmişlerdir.
Hal böyle olunca mahkemece, davalıların meydana gelen zarardan sorumlu oldukları kabul edilerek…” (Yargıtay 3. HD. 2018/1339 E., 2019/2449 K., 21.03.2019 T.).
KÖPEK BULUNDURANIN SORUMLULUKTAN KURTULMA İHTİMALİ VAR MIDIR?
Köpek bulunduranın hukuki sorumluluğu kusursuz sorumluluğa dayanır. TBK md. 67/2 gereğince hayvan bulunduran zararın doğmasını engellemek için gerekli özeni gösterdiğini ispat ederse sorumlu olmaz. Bu sebeple sorumluluktan kurtulmak isteyen köpek bulunduran kurtuluş kanıtı getirmelidir. Gerekli özen kavramı ise somut olaya göre farklılık gösterir. Değerlendirme yapılırken hayvanın tehlikelilik seviyesi, çevre koşulları ve diğer hususlar göz önünde bulundurulur.
“Davacı tarafın, hayvan sahibinin sorumluluğuna ilişkin kurtuluş beyyinesinden yararlanabilmek bakımından delil olarak dayandığı davacı tanığı, davacının yükleme yapılan tır içinde hayvanları iple bağladığını, yükleme yapılan aracın üstünde branda ya da ağ örtüsü gibi engelleyici bir malzemenin bulunmadığını ifade etmiştir. Olay sonrasında düzenlenen kaza tespit tutanağına göre de, davacının hayvanlarını araca yükleme işini yaptığı yerin, araç trafiğinin yoğun olduğu ana yola 30 metre mesafede bulunduğu tespit edilmiştir. Anılan bu hususlar dikkate alındığında, davacının hayvanın sebep olduğu zararın oluşmaması için her tür tedbiri aldığına ilişkin kurtuluş beyyinesinden yararlanma şartlarının oluşmadığı görülmektedir. Mahkemece bu yönler göz önünde bulundurulup, davacının davaya konu trafik kazasında meydana gelen zarardan sorumlu olduğu gözetilerek, işin esasının incelenmesine geçilmeyişi doğru görülmemiştir” (Yargıtay 17.HD. 2015/5736 E., 2015/13018 K., 30.11.2015 T.).
KÖPEK TAHRİK EDİLMİŞSE SORUMLULUK DOĞAR MI?
Köpek bulunduranın hukuki sorumluluğu için saldırıyı bir köpeğin gerçekleştirmesi gerekir. Köpeğin saldırıyı gerçekleştirirken herhangi bir dış etki altında kalmamış ve iç güdüsüne göre hareket etmiş olması gerekir. Saldırıdan önce köpeğin tahrik edilmiş olması ise köpek bulundurana rücu hakkı sağlar. Zira TBK md. 67/3 hayvanın, bir başkası veya bir başkasına ait hayvan tarafından ürkütülmüş olması durumunda hayvanı bulunduranın, bu kişilere rücu hakkının saklı olduğunu düzenlemiştir.
KÖPEĞE TAŞ ATMAK İLLİYET BAĞINI KESER Mİ?
Köpekler içgüdülerine göre hareket ederler. İnsanlar ve diğer canlılar tarafından kendilerine karşı bir tehdit hissetmeleri halinde saldırgan davranma eğilimi gösterirler. Taş atılması suretiyle saldırmasına sebebiyet verilmesi durumunda köpek bulunduranın hukuki sorumluluğu ortadan kalkmaz. Zira bu fiil illiyet bağını kesmez. Bu durumda ancak zarar gören açısından müterafik kusur indirimi yapılır.
“Somut olayda, davalının ilçe merkezinde bulunan evinin bahçesinde büyükbaş hayvanlarını otlattığı ve bu sırada davalıya ait hayvanın (tosunun) saldırması sonucu davacının yaralandığı sabittir. Davalı yukarıda açıklanan yasal düzenleme gereğince kusursuz sorumlu olup, mahkeme gerekçesinde dayanak yapılan davacının hayvana taş atması şeklindeki hareketi, davalının sorumluluğunun niteliği itibariyle başlı başına illiyet bağını kesecek boyutta-nitelikte bir hareket olarak kabul edilemez. Bu husus ancak davacı bakımından müferafik kusur olarak değerlendirilebilir.” (Yargıtay 3.H.D. 2016/21918 E., 2018/9278 K., 01.10.2018 T.).
KÖPEĞE MÜDEHALEDE BULUNMAK İLLİYET BAĞINI KESER Mİ?
Zarar gören kişinin köpeğe müdahalede bulunması illiyet bağını kesmez. Bu durumda gözetim ve denetim yükümlülüğünü ihlal eden köpek bulunduranın hukuki sorumluluğu doğar. Köpeğe müdahalede bulunduğu için zarar gören kişi açısından ise müterafik kusur indirimi yapılır.
“(D)avacının olay tarihinde köpeklere tahsis edilmiş etrafı çitle çevrili oyun alanına girerek davalıya ait köpeğin boğazını sıktığı, köpeğe yumruk ve tekme attığı, köpeğin de savunma refleksi göstererek davacıyı ısırdığı,..
Mahkemece; olayın meydana gelmesinde hayvanı idare eden sıfatıyla gerekli özeni göstermeyen, gözetim ve denetim görevini yerine getirmeyen davalının kusursuz sorumluluğunun yanında ayrıca ek kusurunun bulunduğu, öte yandan köpeğe müdahalede bulunması sonucu zarar gören davacının ise ortak kusurlu sayılacağı dikkate alınıp, maddi tazminat miktarından daha düşük (makul) oranda ortak kusur indirimi yapılması gerekirken…” (Yargıtay 3.HD. 2022/1035 E., 2022/6756 K., 20.09.2022 T.).
KÖPEĞİN BAŞKASININ MALINA ZARAR VERMESİ DURUMUNDA NE YAPILIR?
Ülkemizde özellikle kırsal kesimlerde köpekler evlere ve bahçelere zarar vermektedir. Kanun koyucu bu sorunun önüne geçebilmek adına TBK md. 68’i düzenlemiştir. İlgili düzenlemede köpeğin başkasının taşınmazına zarar vermesi halinde köpek bulunduranın hukuki sorumluluğu yanında taşınmaz zilyedine belli haklar ve yükümlülükler tanınmıştır. Taşınmazın zilyedi, köpeği yakalayabilir, zararı giderilinceye kadar alıkoyabilir, hatta durum ve koşullar haklı gösteriyorsa köpeği diğer yollarla etkisiz hâle getirebilir. Bu durumda, taşınmazın zilyedi derhâl köpek sahibine bilgi vermek ve sahibini bilmiyorsa, onun bulunması için gerekli girişimleri yapmak zorundadır.
ZARAR GÖRENİN KÖPEĞİ ALIKOYMA HAKKI VAR MIDIR?
Zarar gören, köpek bulunduranın hukuki sorumluluğuna gidebileceği gibi köpeği alıkoyma hakkını da kullanabilir. Köpeği alıkoyma hakkı, köpeği yakalama ve köpek bulunduran zararı giderinceye kadar köpeği bırakmama şeklinde kullanılabilir. Bu hakkın doğabilmesi için köpek bulunduranın kusursuz sorumluluk koşulları gerçekleşmiş olmalı ve köpeğin bir taşınmaza zarar vermiş olması gerekir. Alıkoyma hakkını kullanmak için taşınmazın mülkiyetine sahip olmak gerekmez. Taşınmazın zilyedi de bu hakkı kullanabilir. Alıkoyma hakkı taşınmaz zilyedine köpeğe zarar verme veya ondan yararlanma hakkı ise sağlamaz. Hakkın bu şekilde kullanılmaması için kanun koyucu taşınmaz zilyedine derhâl köpek sahibine bilgi verme, eğer sahibini bilmiyorsa onu bulmak için gerekli girişimlerde bulunma yükümlülüğü getirmiştir.
ZARAR GÖRENİN KÖPEĞİ ETKİSİZ HALE GETİRME HAKKI VAR MIDIR?
Zarar görenin, köpek bulunduranın hukuki sorumluluğu yanında köpeği etkisiz hale getirme hakkını kullanabilmesi için köpeği alıkoyma hakkının şartları oluşmalı ve durum hayvanı etkisiz hale getirmeyi gerekli kılmalıdır. Hayvanı etkisiz hale getirmek için denenen bütün yöntemler başarısız olmalı ve taşınmazın korunması için başka çare kalmamalıdır. Böylece taşınmazı korumak için hiçbir yöntem denenmeden köpek etkisiz hale getirilemez. Bu şartların gerçekleşmesi yanında zarar hali hazırda doğmuşsa de köpek etkisiz hale getirilemez. Çünkü bu hakkın taşınmaz zilyedine tanınmış olma sebebi zararın önlenmesidir. Zararın doğmuş olması hakkın kullanımı amacına aykırı olur ve hukuka aykırı sonuç doğar. Hayvanın malvarlığına değil de şahıs varlığına yani kişinin kendisine zarar veriyor olması durumunda ise etkisiz hale getirilmesi için TBK md. 52/2 hükmü gereğince zaruriyet haline dayanılabilir.
“Sanığın, çit, tel veya parmaklık gibi herhangi bir koruyucu tedbir almaksızın hayvanların girmesini önlemek amacıyla bahçesinin etrafına poşetlerle bağlamış olduğu zehirli yemleri koyma maksadının sadece müştekinin hayvanlarına yönelik olmasa da, bahçesine girecek olan bütün hayvanların ölmesi veya telef olması amacına yönelik olduğu konusunda bir tereddüt bulunmadığı gözönünde bulundurulduğunda, sanığın koyduğu zehirli yemleri yiyen müştekiye ait keçilerin ölmesi şeklinde gerçekleşen olayda, sanığın eyleminin, olası kastla mala zarar verme suçunu oluşturduğu…” (Yargıtay 8. CD. 2019/8051 E., 2019/9110 K., 27.06.2019 T.).
KÖPEĞİN ÇOCUĞA SALDIRMASI DAVASI
Köpeğin çocuğa saldırması davası hususunda yukarıdaki yazıda ayrıntılı değerlendirme yapılmıştır.
KÖPEK SALDIRISINDA NE CEZA VERİLİR?
Köpek saldırısında ne ceza verilir hususunda yukarıdaki yazıda ayrıntılı değerlendirme yapılmıştır.
KÖPEK SALDIRISINDA SAHİBİNE CEZA VERİLİR Mİ?
Köpek saldırısında sahibine ceza verilir mi hususunda yukarıda ayrıntılı değerlendirme yapılmıştır.
KÖPEK SALDIRISI DAVASI
Köpek saldırısı davası hususunda yukarıdaki yazıda ayrıntılı değerlendirme yapılmıştır.
KÖPEK SALDIRISI DAVASI ANKARA AVUKATI
Köpek saldırısı davası Ankara avukatı hususunda yukarıda ayrıntılı değerlendirme yapılmıştır.
KÖPEK SALDIRISI TAZMİNAT DAVASI AVUKATI
Köpek saldırısı tazminat davası avukatı hususunda yukarıda ayrıntılı değerlendirme yapılmıştır.
SAHİPLİ KÖPEK ÖLDÜRME CEZASI
Sahipli köpek öldürme cezası hususunda yukarıdaki yazıda ayrıntılı değerlendirme yapılmıştır.
SAHİPLİ KÖPEK SALDIRISI ŞİKAYET
Sahipli köpek saldırısı şikayet hususunda yukarıdaki yazıda ayrıntılı değerlendirme yapılmıştır.
SAHİPLİ KÖPEK ISIRIRSA NE YAPILABİLİR?
Sahipli köpek ısırırsa ne yapılabilir hususunda yukarıdaki yazıda ayrıntılı değerlendirme yapılmıştır.
KÖPEĞİ TASMASIZ GEZDİRME CEZASI
Köpeği tasmasız gezdirme cezası hususunda yukarıdaki yazıda ayrıntılı değerlendirme yapılmıştır.
SALDIRAN KÖPEK NEREYE ŞİKAYET EDİLİR
Saldıran köpek nereye şikayet edilir hususunda yukarıdaki yazıda ayrıntılı değerlendirme yapılmıştır.
SAHİPSİZ KÖPEK ISIRIRSA NE YAPILABİLİR?
Sahipsiz köpek ısırırsa ne yapılabilir hususunda yukarıdaki yazıda ayrıntılı değerlendirme yapılmıştır.
İlgili yazılarımız;
https://hkavukatlik.com/muris-muvazaasi-davasi/
https://hkavukatlik.com/sgk-kanser-ilaci-davasi/