A- GÜVENLİK SORUŞTURMASININ İPTALİ DAVASI NEDİR?
Güvenlik soruşturmasının iptali davası incelenmeden önce konunun geçmişine bakılmasında fayda vardır. Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması ülkemizde uzun zaman boyunca yalnızca gizlilik dereceli birimlerde istihdam edilecek personeller hakkında uygulanmıştır. Sonrasında ilan edilen OHAL’ler ile getirilen düzenlemeler neticesinde Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması uygulaması bütün devlet memurlarını kapsayacak şekilde genişletilmiştir.
Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması uygulaması kapsamında belirli şartları sağlayan memur adaylarının atama işlemleri yapılmamaktadır. Yapılamayan atama işlemine karşı adaylar tarafından güvenlik soruşturmasının iptali davası açmaktadırlar. Bu kapsamda güvenlik soruşturmasının iptali davası, güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması gerekçesiyle istihdam edilmeyen adaylar tarafından idarenin hatalı işleminin iptali talebiyle ikame edilen dava olarak tanımlanabilir.
B- GÜVENLİK SORUŞTURMASI NEDİR?
Güvenlik soruşturması, 4045 sayılı Bazı Nedenlerle Görevlerine Son Verilen Kamu Personeli ile Kamu Görevine Alınmayanların Haklarının Geri Verilmesine ve 1402 Numaralı Sıkıyönetim Kanununda Değişiklik Yapılmasına İlişkin Kanun gereğince çıkarılan Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması Yönetmeliği md. 4’te tanımlanmıştır.
Güvenlik soruşturması ilgili düzenlemede, kişinin kolluk kuvvetleri tarafından halen aranıp aranmadığının, kolluk kuvvetleri ve istihbarat ünitelerinde ilişiği ile adli sicil kaydının ve hakkında herhangi bir tahdit olup olmadığının, yıkıcı ve bölücü faaliyetlerde bulunup bulunmadığının, ahlaki durumunun, yabancılar ile ilgisinin ve sır saklama yeteneğinin mevcut kayıtlardan ve yerinden araştırılmak suretiyle saptanması ve değerlendirilmesi şeklinde ifade edilmiştir.
C- ARŞİV ARAŞTIRMASI NEDİR?
Arşiv araştırması, 4045 sayılı Kanun gereğince çıkarılan Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması Yönetmeliği md. 4’te tanımlanmıştır.
Arşiv araştırması ilgili düzenlemede, kişinin kolluk kuvvetleri tarafından halen aranıp aranmadığının, kolluk kuvvetleri ve istihbarat ünitelerinde ilişiği ile adli sicil kaydının ve hakkında herhangi bir tahdit olup olmadığının mevcut kayıtlardan saptanması şeklinde ifade edilmiştir.
D- GÜVENLİK SORUŞTURMASI VE ARŞİV ARAŞTIRMASININ KAPSAMI NEDİR?
4045 sayılı Kanun md. 1’de güvenlik soruşturması ve arşiv araştırmasının, kamu kurum ve kuruluşlarında, yetkili olmayan kişilerin bilgi sahibi olmaları halinde devlet güvenliğinin, ulusal varlığın ve bütünlüğün, iç ve dış menfaatlerin zarar görebileceği veya tehlikeye düşebileceği bilgi ve belgelerin bulunduğu gizlilik dereceli birimler ile askeri, emniyet ve istihbarat teşkilatlarında çalıştırılacak kamu personeli ve ceza infaz kurumları ve tutukevlerinde çalışacak personel hakkında yapılacağı ifade edilmiştir.
Devletin güvenliğini, ulusun varlığını ve bütünlüğünü iç ve dış menfaatlerinin zarar görebileceği veya tehlikeye düşebileceği bilgi ve belgeler ile gizlilik dereceli kamu personeli ile meslek gruplarının tespiti, birim ve kısımların tanımlarının yapılması, güvenlik soruşturmasının ve arşiv araştırmasının usul ve esasları ile bunu yapacak merciler ve üst kademe yöneticilerinin kimler olduğunun ise Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulacak yönetmelik ile düzenleneceği ifade edilmiştir.
E- GÜVENLİK SORUŞTURMASI VE ARŞİV ARAŞTIRMASI GÜNCEL GELİŞMELER
1- DEVLET MEMURU OLABİLMEK İÇİN GÜVENLİK SORUŞTURMASI GEREKİR Mİ?
OHAL döneminde çıkartılan 676 Sayılı KHK md. 74 ile 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu md. 48’de düzenlenen devlet memuru olabilmek için gerekli şartlar arasına güvenlik soruşturması ve/veya arşiv araştırması yapılması da eklenmiştir.
2- ANAYASA MAHKEMESİ GÜVENLİK SORUŞTURMASI VE ARŞİV ARAŞTIRMASINI İPTAL Mİ ETTİ?
Devlet memuru olabilmek için güvenlik soruşturması ve/veya arşiv araştırması yapılması şartı, Anayasa Mahkemesi’nin 24.07.2019 T., 2018/73 E., 2019/65 K. sayılı kararı ile iptal edilmiştir.
Anayasa Mahkemesi işbu kararında, güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması kapsamında kişinin özel hayatı ile iş ve sosyal yaşamıyla ilgili bilgilerin alınarak kaydedilmesi ve kullanılmasının özel hayata saygı hakkını ihlal edeceği ifade edilmiştir. Ayrıca Anayasa Mahkemesi’nin iptal kararının gerekçesinde, bilgilerin kamu makamlarına hangi koşul ve sınırlarda verileceğinin belirsizliği yanında özel hayatın gizliliğine yönelik müdahalelerde bulunma yetkisi verildiğinin yeterince açık olarak gösterilmemesi ve olası kötüye kullanmalara karşı yeterli güvence sağlanmaması hususlarına da yer verilmiştir.
3- GÜVENLİK SORUŞTURMASI VE ARŞİV ARAŞTIRMASI KANUNU
Anayasa Mahkemesinin iptal kararının ardından 7315 sayılı Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması Kanunu yürürlüğe girmiştir. Söz konusu kanun ile güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması yeniden düzenlenmiş ve bütün memurların arşiv araştırmasına tabi olacağı, gizlilik dereceli birimlerde istihdam edilecek personel hakkında ise güvenlik soruşturması yapılacağı düzenlenmiştir. Güvenlik soruşturmasının uygulanacağı kişiler ise Milli Savunma Bakanlığı, Genelkurmay Başkanlığı, jandarma, emniyet, sahil güvenlik ve istihbarat teşkilatlarında çalıştırılacak kamu personeli, ceza infaz kurumları ve tutukevlerinde çalışacak personel, kamu kurum ve kuruluşlarında çalışacak öğretmenler, üst kademe kamu yöneticileri, özel kanunları uyarınca güvenlik soruşturması ve arşiv araştırmasına tabi tutulan kişiler ile milli güvenlik açısından stratejik önemi haiz birim, proje, tesis ve hizmetlerde çalışacak personeller vb. şeklinde sayılmışlardır.
F- GÜVENLİK SORUŞTURMASI VE ARŞİV ARAŞTIRMASINDA TOPLANACAK BİLGİLER
7315 sayılı Kanun md. 4 ve md. 5’te güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması kapsamında hangi bilgilerin toplanıp değerlendirileceği sayılmıştır. İşbu düzenlemeye göre güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması kapsamında kişi hakkında aşağıdaki bilgiler toplanır ve değerlendirilir.
1- ARŞİV ARAŞTIRMASINDA TOPLANACAK BİLGİLER
Arşiv araştırmasında;
a) Kişinin adli sicil kaydı,
b) Kişinin kolluk kuvvetleri tarafından hâlen aranıp aranmadığı,
c) Kişi hakkında herhangi bir tahdit olup olmadığı,
ç) Kişi hakkında kesinleşmiş mahkeme kararları ve 4/12/2004 tarihli ve 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanununun 171 inci maddesinin beşinci ve 231 inci maddesinin on üçüncü fıkraları kapsamında alınan kararlar ile kişi hakkında devam eden veya sonuçlanmış olan soruşturma ya da kovuşturmalar kapsamındaki olgular,
d) Hakkında kamu görevinden çıkarılma ya da kesinleşmiş memurluktan çıkarma cezası olup olmadığı, hususunda bilgiler toplanarak değerlendirilir.
2- GÜVENLİK SORUŞTURMASINDA TOPLANACAK BİLGİLER
Güvenlik soruşturmasında, arşiv araştırmasında toplanan bilgilere ilave olarak kişinin;
a) Görevin gerektirdiği niteliklerle ilgili kolluk kuvvetleri ve istihbarat ünitelerindeki olgusal veriler,
b) Yabancı devlet kurumları ve yabancılarla ilişiği,
c) Terör örgütleri veya suç işlemek amacıyla kurulan örgütlerle eylem birliği, irtibat ve iltisak içinde olup olmadığının, mevcut kayıtlardan ve kişinin görevine yansıyacak hususların denetime elverişli olacak yöntemlerle yerinden araştırılmak suretiyle tespit edilmesi gerektiği ifade edilmiştir.
G- GÜVENLİK SORUŞTURMASI OLUMSUZ GELDİĞİNDE NE YAPILMALIDIR?
Güvenlik soruşturması olumsuz sonuçlanan kişi, karar ile ilgili olarak idareye yeniden başvuruda bulunabileceği gibi doğrudan iptal davası da açabilir. İdareye yeninden başvuru yolu 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu md. 11’de düzenlenmiştir. İlgili düzenlemede, bir idari işlemin geri alınması, kaldırılması, düzeltilmesi veya değiştirilmesi için ilgili kişinin tebliğ tarihini izleyen 60 gün içinde bir üst makama, böyle bir makam yoksa işlemi yapan makama başvuru yapılabileceği ifade edilmiştir. Fakat yapılan başvurular çoğu zaman sonuçsuz kalmakta ve idari merciler kararlarını genellikle değiştirmemektedirler.
H- GÜVENLİK SORUŞTURMASININ İPTALİ AVASI NE ZAMAN AÇILIR?
Güvenlik soruşturmanızın olumsuz sonuçlanması durumunda karar idare tarafından ilgiliye tebliğ edilir. Kararın tebliğinden itibaren 60 gün içinde güvenlik soruşturmasının iptali davası açılmalıdır. Dava açma süresinin kaçırılması durumunda güvenlik soruşturmasının iptali davası açma hakkı kaybedilir ve işlem kesinleşir. Güvenlik soruşturmasının iptali davası, işlemi yapan idarenin bulunduğu yer idare mahkemesinde açılmalıdır. Güvenlik soruşturmasının iptali davası bakımından yürütmeyi durdurma ve duruşma da talep edilmelidir.
İ- GÜVENLİK SORUŞTURMASININ İPTALİ DAVASI NASIL YÜRÜTÜLÜR?
Güvenlik soruşturmasının olumsuz sonuçlanması halinde vakit kaybetmeden güvenlik soruşturmasının iptali davası açılmalıdır. Güvenlik soruşturmasının iptali davası özellik gerektiren bir dava olduğu için uzman hukukçular tarafından yürütülmesinde fayda vardır.
J- GENEL BİLGİ
GÜVENLİK SORUŞTURMASI İPTAL KARARI
Güvenlik soruşturması iptal kararı hususunda yukarıda yer verilen yazıda ayrıntılı değerlendirme yapılmıştır.
GÜVENLİK SORUŞTURMASI NEDENİYLE ATAMANIN İPTALİ
Güvenlik soruşturması nedeniyle atamanın iptali hususunda yukarıda yer verilen yazıda ayrıntılı değerlendirme yapılmıştır.
GÜVENLİK SORUŞTURMASININ KAPSAMI
Güvenlik soruşturmasının kapsamı hususunda yukarıda yer verilen yazıda ayrıntılı değerlendirme yapılmıştır.
GÜVENLİK SORUŞTURMASI İPTAL EDİLİR Mİ
Güvenlik soruşturması iptal edilir mi hususunda yukarıda yer verilen yazıda ayrıntılı değerlendirme yapılmıştır.
GÜVENLİK SORUŞTURMASININ OLUMSUZ OLDUĞUNU NASIL ANLARIZ
Güvenlik soruşturmasının olumsuz olduğunu nasıl anlarız hususunda yukarıda yer verilen yazıda ayrıntılı değerlendirme yapılmıştır.
GÜVENLİK SORUŞTURMASINA KARŞI İPTAL DAVASI
Güvenlik soruşturmasına karşı iptal davası hususunda yukarıda yer verilen yazıda ayrıntılı değerlendirme yapılmıştır.
GÜVENLİK SORUŞTURMASI İPTAL Mİ OLDU
Güvenlik soruşturması iptal mi oldu hususunda yukarıda yer verilen yazıda ayrıntılı değerlendirme yapılmıştır.
GÜVENLİK SORUŞTURMASININ OLUMSUZ SONUÇLANMASI
Güvenlik soruşturmasının olumsuz sonuçlanması hususunda yukarıda yer verilen yazıda ayrıntılı değerlendirme yapılmıştır.
GÜVENLİK SORUŞTURMASI AVUKATI
Güvenlik soruşturması avukatı, idare tarafından verilen kararın iptali talebiyle süreci takip eden avukattır.
GÜVENLİK SORUŞTURMASI ANKARA AVUKATI
Güvenlik soruşturması Ankara avukatı, idare tarafından verilen kararın iptali talebiyle süreci takip eden ve faaliyetlerini Ankara’da yürüten avukattır.
GÜVENLİK SORUŞTURMASI OLUMSUZ OLUP DAVAYI KAZANANLAR
Güvenlik soruşturması olumsuz olup davayı kazananlar hususunda yukarıda yer verilen yazıda ayrıntılı değerlendirme yapılmıştır.
GÜVENLİK SORUŞTURMASI OLUMSUZ ÇIKANLAR NE YAPMALI
Güvenlik soruşturması olumsuz çıkanlar ne yapmalı hususunda yukarıda yer verilen yazıda ayrıntılı değerlendirme yapılmıştır.
İdare hukuku hakkında bkz. https://hkavukatlik.com/hizmetler/idare-hukuku/