Fazla Çalışma (Mesai) Ücreti Şartları

Fazla çalışma (mesai) ücreti şartları son zamanlarda oldukça merak edilen bir konudur. Bu kapsamda fazla çalışma (mesai) ücreti şartları hususunda 4857 sayılı İş Kanunu’na bakılmalıdır. İlgili Kanun’un 63. maddesi ile ülkemizde çalışma süresi haftada en çok 45 saat olarak belirlenmiştir. Bu nedenle haftalık 45 saati aşan çalışmalar fazla mesai olarak değerlendirilmekte ve işverenler tarafından bu çalışmalar karşılığında fazla mesai ücreti ödenmesi gerekmektedir. İş Kanunu gereğince günlük çalışma süresi en fazla 11 saat olarak belirlenmiş olup haftalık çalışma süresi 45 saati aşmasa dahi günlük 11 saati aşan çalışmalar fazla mesai olarak değerlendirilmelidir. İş sözleşmesinde çalışma süresi haftalık 45 saatten az belirlenmişse belirlenen çalışma saati ile 45 saat arasında çalışmalar fazla süreli çalışma olarak adlandırılır.

Daha fazla bilgi ve avukatlarımızla görüşmek isterseniz iletişim menüsünden ulaşabilirsiniz.

FAZLA MESAİ ÜCRETİ NASIL HESAPLANIR?

4857 sayılı İş Kanunun 41. maddesi gereğince fazla mesai ücreti, işçinin normal çalışma ücretinin saat başına düşen miktarının yüzde elli yükseltilmesi suretiyle ödenir. İş sözleşmesinde çalışma süresinin haftalık 45 saatten az olarak belirlendiği durumlarda haftalık 45 saati aşmayan fazla süreli çalışma ücretleri ise işçinin normal çalışma ücretinin saat başına düşen miktarının yüzde yirmi beş yükseltilmesi suretiyle ödenir. Fazla mesai ücretine esas alınan ücret, fazla mesai yapılan döneme göre belirlenmelidir. Bir başka deyişle fazla mesai ücreti son ücrete göre değil fazla mesai yapılan dönemde alınan ücrete göre belirlenir.

Fazla mesai ücretinin yargılama sırasında tanık delili gibi takdiri delillere dayanılarak belirlendiği hallerde fazla mesai ücretinden hakkaniyet indirimi yapılmaktadır. Uygulamada bu indirim oranı çoğu zaman yüzde otuz olarak uygulanmaktadır.

FAZLA MESAİ ÜCRETİNE HAK KAZANAMAYACAK İŞÇİLER KİMLERDİR?

Genel olarak mesai saatlerini kendileri belirleyen işçiler fazla mesai ücretine hak kazanamazlar. Bu bakımdan üst düzey yönetici konumunda bulunan ve satış temsilcisi gibi çalışma saatlerini başkalarından talimat almadan kendileri belirleyen işçilerin fazla mesai ücretine hak kazanamayacağı hususunda Yargıtay’ın istikrarlı kararları bulunmaktadır.

FAZLA MESAİ ÜCRETİ NASIL İSPATLANIR?

Fazla mesai Çalışma Ücreti yapılarak çalışıldığının ispat yükü işçide olup işçi bu durumu tanık dâhil her türlü delille ispatlayabilir. Ancak, işçinin imzalı bordrolarında fazla mesai tahakkuku bulunuyorsa bordroda bildirilenden daha çok fazla mesai yapıldığı tanıkla ispatlanamaz. Bu durumda daha çok fazla mesai yapıldığı işçi tarafından yazılı delille ispatlanmalıdır. Bu konuda dikkat edilecek bir diğer husus ise işçinin göstereceği tanığın işverenle husumetli olmamasıdır. Emsal Yargıtay kararlarında, işverenle husumetli tanığın beyanlarıyla fazla mesainin ispatlanamayacağı kabul edilmektedir.

Fazla mesai yapılarak çalışıldığının işçi tarafından ispatlanması halinde fazla mesailere karşılık gelen ücretlerinin ödendiğini ispat yükü işverene aittir. İşveren fazla mesai ücretlerinin ödendiğini, işçinin imzası bulunan belgelerle veya banka kayıtları ile ispatlamak zorundadır.

FAZLA MESAİ ÜCRETİNDE ZAMANAŞIMI NE KADARDIR?

4857 sayılı İş Kanunun 32. Maddesi gereğince ücret alacaklarının zamanaşımı 5 yıldır. Fazla mesai ücreti de geniş anlamda ücret tanımı içerisinde yer aldığı için zamanaşımı süresi 5 yıl kabul edilmektedir. Zamanaşımı süresi fazla mesainin yapıldığı dönem itibari ile işlemeye başlayacaktır. Bu nedenle iş sözleşmesinin feshedilmiş olması veya hali hazırda devam ediyor olmasına bakılmaksızın geriye dönük en fazla 5 yıl için fazla mesai ücreti talep edilebilecektir.

FAZLA MESAİ ÜCRETİNDE ARABULUCULUK, DAVA VE İCRA SÜREÇLERİ NASIL YÜRÜTÜLÜR?

Fazla mesai ücretlerinin ödenmemesi halinde işçinin öncelikle arabuluculuğa başvurması gerekir. Arabuluculuğa başvurmadan dava açılması halinde dava usulden reddedilecektir. Arabuluculuk sürecinde anlaşmaya varılamaması durumunda işçinin dava açarak fazla mesai ücretlerini talep etmesi gerekir. Davanın kazanılması halinde hükmedilen miktarın tahsil edilebilmesi için işveren aleyhine icra takibi başlatılmalıdır. Fazla mesai ücretlerinin tahsil edilmesi adına yürütülmesi gereken arabuluculuk, dava ve icra süreçleri uzmanlık gerektirdiği için bir avukat aracılığı ile takip edilmesinde yarar vardır.