Delil hatalı değerlendirilirse Anayasa Mahkemesine başvuru yapılıp yapılamayacağı son zamanlarda sıklıkça sorulmaktadır. Biz de delil hatalı değerlendirilirse Anayasa Mahkemesine başvuru yapılıp yapılamayacağı konusunu Anayasa Mahkemesi’nin 11.06.2024 Tarihli ve 2019/7376 Başvuru Numaralı Yılmaz Korkmaz kararını inceleyerek açıklığa kavuşturacağız. İlgili karara konu başvuruda başvurucu, lehe tanık beyanları bulunmasına rağmen Bölge Adliye Mahkemesi tarafından delil bulunmadığı yönünde tespit yapıldığı ve buna dayanarak eksik inceleme ve değerlendirme sonucunda davalarının reddedildiğinden hareketle adil yargılanma hakkının ihlal edildiğini ileri sürmüştür.
ADİL YARGILANMA HAKKI NEYİ GÜVENCE ALTINA ALIR?
Delil hatalı değerlendirilirse Anayasa Mahkemesine başvuru yapılıp yapılamayacağı hususu adil yargılanma hakkı ile doğrudan bağlantılıdır. Anayasa md. 36’da herkesin, meşru vasıta ve yollardan faydalanmak suretiyle yargı mercileri önünde davacı veya davalı olarak iddia ve savunma ile adil yargılanma hakkına sahip olduğu düzenlenir. Burada, güvence altına alınan adil yargılanma hakkı maddi adaleti değil şeklî adaleti temin etmeye yönelik güvenceler içerir. Ancak bu hak davanın taraflardan biri lehine sonuçlanmasını garanti etmez. Dolayısıyla adil yargılanma hakkı, temel olarak yargılama sürecinin ve usulünün hakkaniyete uygun olarak yürütülmesini teminat altına alır.
KANUN YOLUNDA GÖZETİLMESİ GEREKEN HUSUSLAR BİREYSEL BAŞVURUDA İNCELENİR Mİ?
Delil hatalı değerlendirilirse Anayasa Mahkemesine başvuru yapılıp yapılamayacağı bakımından Anayasa Mahkemesi görev ve yetkilerinin düzenlendiği Anayasa md. 148 oldukça önemlidir. Zira ilgili maddenin dördüncü fıkrasında, kanun yolunda gözetilmesi gereken hususların bireysel başvuruda incelenemeyeceği düzenlenir. Böylece, mahkemeler önünde dava konusu yapılmış maddi olay ve olguların kanıtlanması, delillerin değerlendirilmesi, hukuk kurallarının yorumlanması ve uygulanması ile uyuşmazlık konusunda varılan sonucun adil olup olmaması kural olarak bireysel başvuru konusu yapılamaz. Bunun istisnası ise bireysel başvuru kapsamındaki hak ve özgürlüklere müdahale teşkil eden, bariz takdir hatası veya açık bir keyfîlik içeren tespit ve sonuçlardır. Dolayısıyla, hak ve özgürlüklere müdahale teşkil eden, bariz takdir hatası veya açık bir keyfîlik içeren tespit ve sonuçlara ilişkin Anayasa Mahkemesi’ne bireysel başvuru yapılabilir.
TEMEL HAK VE ÖZGÜRLÜKLERLE DOĞRUDAN İLGİLİ OLMAYAN KONULARDA BİREYSEL BAŞVURU YAPILABİLİR Mİ?
Delil hatalı değerlendirilirse Anayasa Mahkemesine başvuru yapılıp yapılamayacağı hususunda bir diğer önemli nokta ise temel hak ve özgürlüklerle doğrudan ilgili olmayan konularda bireysel başvuru yapılıp yapılamayacağıdır. Anayasa Mahkemesi çok istisnai durumlarda temel hak ve özgürlüklerden biri ile doğrudan ilgili olmayan bir şikâyeti kanun yolunda gözetilmesi gereken hususlara ilişkin yasak kapsamında değerlendirmeksizin inceleyebilir. Açık bir keyfîlik nedeniyle yargılamanın hakkaniyetinin temelden sarsıldığı ve adil yargılama hakkı kapsamındaki usule ilişkin güvencelerin anlamsız hâle geldiği çok istisnai bu durumlarda, yargılamanın sonucuna ilişkin hususlar usule ilişkin güvenceye dönüşürler.
Anayasa Mahkemesinin yargılama mercilerinin değerlendirmelerinin usule ilişkin güvenceleri anlamsız hâle getirip getirmediğini ve açık bir keyfîlik nedeniyle yargılamanın hakkaniyetinin temelden sarsılıp sarsılmadığını incelemesi ise yargılamanın sonucunu değerlendirdiği anlamına gelmez. Dolayısıyla Anayasa Mahkemesi, açık bir keyfîlik ve adil yargılanma hakkı kapsamındaki usule ilişkin güvenceleri anlamsız hâle getiren bir uygulama varsa yargılama makamlarının delillerle ilgili değerlendirmelerine müdahale edebilir.
ANAYASA MAHKEMESİNİN YARGILAMANIN SONUCUNU DENETLEYEBİLDİĞİ DURUMLAR?
Delil hatalı değerlendirilirse Anayasa Mahkemesine başvuru yapılıp yapılamayacağı hususunda, yargılama sonucuna ilişkin hangi durumların usule dair güvenceye dönüştüğünün tespiti oldukça önemlidir. Bu haller aşağıda ayrı ayrı açıklanacaktır;
HUKUK KURALLARININ KABUL EDİLEBİLİR HERHANGİ BİR YORUMUNA DAYANILMAMASI
Yargılamanın sonucuna ilişkin olup usule dair bir güvenceye dönüştüğü kabul edilebilen durumlardan ilki, somut olayda uygulanan veya uygulanması gereken hukuk kurallarının kabul edilebilir herhangi bir yorumuna dayanılmamasıdır.
DELİL İLE OLAY ARASINDAKİ BAĞIN HATALI KURULMASI
Yargılamanın sonucuna ilişkin olup usule dair bir güvenceye dönüştüğü kabul edilebilen durumlardan ikincisi, delil ile bu delilin ispat aracı olarak kullanıldığı vakıa arasında kurulan bağın kabul edilebilir bir muhakemeye dayanmaması veya mantık dışı bir çıkarıma dayanmasıdır.
YANLIŞ OLGULARIN HÜKME ESAS ALINMASI
Yargılamanın sonucuna ilişkin olup usule dair bir güvenceye dönüştüğü kabul edilebilen durumlardan üçüncüsü, açıkça yanlış olan olguların hükme esas alınmasıdır.
SOMUT OLAYIN AÇIK KOŞULLARININ GÖZETİLMEMESİ
Yargılamanın sonucuna ilişkin olup usule dair bir güvenceye dönüştüğü kabul edilebilen durumlardan dördüncüsü, somut olayın açıkça belirli olan koşullarının gözetilmemesidir.
DELİLİN KEYFİ OLARAK DİKKATE ALINMAMASI
Yargılamanın sonucuna ilişkin olup usule dair bir güvenceye dönüştüğü kabul edilebilen durumlardan beşincisi, belirli bir hususu ispat ettiğinde kuşku bulunmayan bir delilin açıkça keyfî olarak dikkate alınmamasıdır.
MADDİ OLAYIN TESPİTİNDE VARSAYIMLARA DAYANILMASI
Yargılamanın sonucuna ilişkin olup usule dair bir güvenceye dönüştüğü kabul edilebilen durumlardan altıncısı, maddi olayın tespitinde aksi ispat edilemeyecek ve savunma yapmayı anlamsız kılacak varsayımlara dayanılmasıdır.
YARGILAMANIN HAKKANİYETİNİ ZEDELEYEN DİĞER DURUMLAR
Yargılamanın sonucuyla ilgili hususları usule ilişkin bir güvenceye dönüştüren durumlar yukarıda belirtilenlerle sınırlı değildir. Bunlara benzer hâllerde de Anayasa Mahkemesi bireysel başvuru kapsamında denetim yapabilir. Ancak belirtilen eksikliklerin adil yargılanma hakkının ihlaline yol açabilmesi için bunların ayrıca yargılamanın hakkaniyetini zedelediği tespit edilmelidir.
DELİL HATALI DEĞERLENDİRİLİRSE ANAYASA MAHKEMESİNE BAŞVURU İNCELENEN OLAY
Anayasa Mahkemesi Yılmaz Korkmaz kararında, delil hatalı değerlendirilirse Anayasa Mahkemesine başvuru yapılıp yapılamayacağı hususunu önce mevzuat ve uygulama bağlamında, daha sonra da somut olay bağlamında detaylı bir şekilde incelemiştir. Başvuruya konu olayda başvurucu, Mahkeme nezdinde usulüne uygun bir şekilde tanık dinletme talebinde bulunmuş, Mahkeme tarafından talimat yoluyla tanıklar dinlenmiş ve söz konusu tanık beyanları da başvurucunun iddialarını desteklemiştir. Ayrıca Mahkeme tarafından yapılan değerlendirmede tanık beyanlarına yer verilmemekle birlikte işçinin iradesini sakatlayan hususların bulunduğu, dosya kapsamı bir bütün olarak ele alındığında sözleşmenin imzalanmasında işçi lehine makul bir yararın olmadığı belirtilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi tarafından yapılan incelemede ise tanık dinlenmediği, başvurucunun soyut beyanı dışında iradesinin fesada uğradığı yönünde delil olmadığı, işçilik alacaklarının da kendisine ödendiği, dolayısıyla ikalenin şartlarının oluştuğu ve bu kapsamda başvurucunun iş güvencesi hükümlerinden yararlanamayacağı ve işe iade davası açma hakkının olmadığı sonucuna varılmıştır.
DELİL HATALI DEĞERLENDİRİLİRSE ANAYASA MAHKEMESİNE BAŞVURU SONUCU
Delil hatalı değerlendirilirse Anayasa Mahkemesine başvuru bakımından incelenen olayda, başvurucunun lehine sonuç doğurma ihtimali olan tanık delili değerlendirmeye alınmaksızın, başka bir ifadeyle böyle bir delilin olmadığı varsayılarak Bölge Adliye Mahkemesi tarafından karar verilmesi ve yargılamadaki açıkça belli olan hususların değerlendirilmemesi, adil yargılanma hakkının usule ilişkin güvencelerini anlamsız hâle getirmiştir. Dolayısıyla Anayasa md. 36’da güvence altına alınan adil yargılanma hakkı kapsamındaki hakkaniyete uygun yargılanma hakkı ihlal edilmiştir.
ANAYASA MAHKEMESİ BİREYSEL BAŞVURU
Anayasa Mahkemesi bireysel başvuru hakkında yukarıdaki yazıda ayrıntılı değerlendirme yapılmıştır.
ANAYASA MAHKEMESİNE BAŞVURU AVUKATI
Anayasa Mahkemesine başvuru avukatı hakkında yukarıdaki yazıda ayrıntılı değerlendirme yapılmıştır.
ANAYASA MAHKEMESİNE NASIL BAŞVURU YAPILIR?
Anayasa Mahkemesine başvuru nasıl yapılır hakkında yukarıdaki yazıda ayrıntılı değerlendirme yapılmıştır.
ANAYASA MAHKEMESİNE BAŞVURU ANKARA AVUKATI
Anayasa Mahkemesine başvuru Ankara avukatı hakkında yukarıdaki yazıda ayrıntılı değerlendirme yapılmıştır.
ANAYASA MAHKEMESİ BAŞVURU ÜCRETLERİ
Anayasa Mahkemesine başvuru ücretleri hakkında yukarıdaki yazıda ayrıntılı değerlendirme yapılmıştır.
ANAYASA MAHKEMESİNE BAŞVURUYU KİM YAPAR?
Anayasa Mahkemesine başvuruyu kim yapar hakkında yukarıdaki yazıda ayrıntılı değerlendirme yapılmıştır.
DELİL HATALI DEĞERLENDİRİLİRSE ANAYASA MAHKEMESİNE BAŞVURU YAPILABİLİR Mİ?
Delil hatalı değerlendirilirse Anayasa Mahkemesine başvuru yapılabilir mi hakkında yukarıdaki yazıda ayrıntılı değerlendirme yapılmıştır.